معرفی جشن بهمنگان و تاریخچه جشن بهمنگان

جشن بهمنگان روز بهمن امشاسپند(دوم بهمن) و ماه بهمن به مناسبت یگانگی روز و ماه برگزار می شد این همنام شدن روز و ماه دلیل بسیار حکیمانه ای به دلیل گاه شماری ایرانی داشته است. در نوشته های پهلوی همچون بندهش و دین کرد "بهمن" نخستین آفریده ی پروردگار است،

در جهان مینوی و هومن امشاسپند در چهره ی نیک منشی و خرد و دانایی خداوند و از ویژگی های برجسته ی اهورایی است اما در جهان خاکی نگاهبان بشر و چارپایان است. به همین دلیل پس از روز اورمزد، بهمن روز است.

بهمن نماد خردورزی و اندیشه ی نیک است و این اندیشه ی نیک پندی است که پدران به فرزندان خود می آموزند. این اندیشه و خرد تنها چیزیست که انسان را به درک مفاهیم و به حقیقت نزدیک می کند.

رنگ سفید، گل یاسمن سفید، خروس سفید، نشانه های جسمانی (زمینی) وهومن می باشند. با تا نما همراه باشید تا بیشتربا بهمن روز یا جشن بهمنگان آشنا شوید :

معرفی جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

درباره پیشینه جشن بهمنگان باید بگوییم که جشن بهمنگان از زمان ساسانیان تا پیش از یورش مغول ها در ایران آیینی همگانی و رایج بوده است. ابوریحان بیرونی در «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» در مورد جشن بهمنجه چنین می نویسد:
«روز دوم آن روز بهمن عید است که برای توافق دو نام آن را بهمنجه نامیده اند؛

بهمن نام فرشتهٔ موکل بر بهایم است که بشر به آنها برای عمارت زمین و رفع حوایج نیازمند است و مردم فارس در دیگ هایی از جمیع دانه های مأکول با گوشت غذایی می پزند و آن را با شیر خالص می خورند و می گویند که حافظه را این غذا زیاد می کند

و این روز را در چیدن گیاهان و کنار رودخانه ها و جوی ها و روغن گرفتن و تهیه بخور و سوزاندنی ها خاصیتی مخصوص است و بر این گمانند که جاماسب وزیر گشتاسب این کارها را در این روز انجام می داد و سود این اشیاء در این روز بیشتر از دیگر روزها است.»
نام این جشن را در سروده های فرخی سیستانی و منوچهری دامغانی می توان یافت. فرخی می سراید:
فرخش باد و خداوندش فرخنده کناد
عید فرخنده و بهمنجنه و بهمن ماه

منوچهری نیز می سراید:
اورمزد و بهمن و بهمنجنه فرخ بود
فرخت باد اورمزد و بهمن و بهمنجنه

و نیز، در جای دیگری می سراید:
رسم بهمن گیر و از سر تازه کن بهمنجنه
ای درخت ملک بارت عز و بیداری تنه

ریشه جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

بهمن از واژه اوستایی وهومن Vohumana گرفته شده که با «اندیشه نیک»، «منش نیک» و «خرد سپندینه» (: «خرد مقدس») برابر نهاده شده است. ایرانیان، دهمین ماه سال و دومین روز از هر ماه را به نام وهومن نامگذاری کرده اند و آن را جشن می گیرند.

یکی از ویژگی های این جشن حس همکاری و کار گروهی آن بوده است، بدین گونه که هر یک از همسایه ها دانگ خود را به خانه ای که در آن آش پخته می شد، می دادند و از این رو به آن "دانگو" می گویند.

آشی با چنین ویژگی های همانندی در میان کوچ نشینان بختیاری نیز پخته می شد و اکنون نیز پخت می شود که به آن "دندورو" گویند که گویا در این خوراک از گیاه بهمن سرخ و بهمن سفید نیز استفاده می شد و این گیاه دارای ویژگی دارویی بوده است.

زمان جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

جشن بهمنگان در روز دوم بهمن ماه و به مناسبت همنام شدن روز و ماه برگزار مى گردید. این عیدى بود كه در آن روز طعام مى پختند و بهمن سرخ و بهمن زرد بر كاسه ها مى افشاندند.»

فلسفه جشن بهمنگان

از نوشتار ابوریحان و اسدی توسی برمی آید، گیاهی به نام امشاسپند بهمن خوانده می شود که در بهمن ماه یا زمستان باز می شود و در پزشکی این گیاه معروف است و در در تحفه ی حکیم مؤمن و بحرالجواهر نیز تعریف شده است.

همین گیاه است که در فرانسه «Behen» خوانده می شود و در گذشته ریشه ی آن را به نام بهمن سرخ و بهمن سفید در داروخانه های اروپا به کار می بردند.

دلیل برگزاری جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

در بعضی از روزهای بعضی از ماه های سال که چهار روز در سال بوده کشتن حیوانات و خوردن گوشت منع شده است بی گمان در آن زمان دریافته بودند که با نخوردن گوشت در چند روز از ماه، از برخی بیماری ها پیشگیری خواهد شد.

یکی ازاین روزها دومین روز از بهمن ماه است که به نام بهمن امشاسپند نامیده شده چرا که در واقع موکل چنین روزی (بهمن امشاسپند) در جهان مادی نگهبان چهار پایان سودمند است. این روز را زرتشتیان روز مبر نامیده اند که در این روزها از کشتن حیوانات سودمند و خوردن گوشت آنان خودداری می نمایند.

آئین های جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

رسوم جشن بهمنگان چیست؟ ایرانیان در این روز، مراسم خاصی برپا می داشتند؛ مثلاً دیگ آشی موسوم به «دیگ بهمنجه» بار می گذاشتند و در آن همه گونه غلات، حبوبات، سبزی های خوراکی و گوشت های حلال می ریختند.

به نوشته گردیزی بنابر رسم عجمیان «اندر این روز دیگی بپزند و از همه نبات ها و دانگوها و تخم ها و گوشت های هر حیوانی اندرو کنند... و به هر جای بفروشند».

«دانگو» نوعی غله، و نیز آشی ۷ دانه مرکب از نخود و باقلا و عدس جز آن است.

یكی دیگر از مراسم این روز پوشیدن رخت سفید بود. سفیدپوشان در حقیقت با این کار نمادین بیزاری خود را از هرگونه ناپاكی و پلیدی، خونریزی وكشتار، آزار واذیت جانوران نشان داده با دسته گل های سفید به دیدار یكدیگر می رفتند و این گل ها را به یكدیگر پیشکش می دادند.

از دیگر رسوم این روز، رفتن به کوه و دشت و چیدن بهمن سرخ و سپید و گیاهان دارویی دیگر و تهیه روغن از گیاه بهمن و دانه های گیاهی دیگر و بخوردادن و دوددادن گیاهان معطر و گندزدا در فضاهای خانه را باید یاد کرد.

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

نوشیدن شیر با اسفند ( اسپند ) و به رشته کشیدن دانه های اسفند و خوردن تره، ماهی و ماست، پوشیدن جامه نو و پیراهن و چیدن مو و ناخن را در روز بهمن و جشن بهمن گان نیکو دانسته اند.

در برخی از متون اسلامی به ازدواج، سفر و بازگشت از سفر، خرید و فروش و حاجت طلبیدن از خدا در این روز سفارش می کنند.

امروزه نشانه ای از برگذاری جشن بهمن گان در میان غیر زردشتیان دیده نمی شود. با این حال، برخی آش موسوم به ابودردا یا «هفت دنگاره» را که در ایام محرم و صفر، در نقاطی از ایران (مثلاً در کازرون ) تهیه می شود، همان آش بهمنجه دانسته اند احتمالاً بخش نخست واژه «دُنگاره» (دُنگ یا دانگ به معنای دانه) صورت محلی کلمه «دانگو» ست که گردیزی

به آن اشاره کرده است. برخی از منابع به پرهیز زردشتیان از کشتار و خوردن گوشت در بهمن روز اشاره کرده اند.

تصاویر جشن بهمنگان

تصاویر جشن بهمنگان

از دیگر مراسم جشن بهمنگان می توان گفت : خوردن گیاه بهمن دراین روز بوده است که احتمالاً می بایست نماد گیاهی این امشاسپند بر روی زمین باشد. برخی گل بهمن سرخ و سفید، برخی دیگر ریشه گیاه بهمن سرخ و سفید را از گیاهان دارویی که طبیعتی گرم و خشک داشته،

می دانند و احتمال داده اند کلمه بهن فرانسوی، مأخوذ از بهمن است در روز جشن بهمن گان، بهمن سرخ و سفید را در آش می ریختند و می خوردند و دم کرده آن را می نوشیدند. گاهی بهمن خشک را می کوبیدند و گرد آن را بر روی غذا می ریختند و یا با شکر مخطوط می کردند و می خوردند.

ایرانیان عقیده داشتند که خوردن شیر تازه با بهمن سپید در بامداد روز بهمن گان، حافظه را تقویت می کند و فراموشی را می زداید و مردم را از چشم بد و بدی ها محفوظ می دارد .به گزارش محمدبن هندوشاه نخجوانی افشاندن بهمن سرخ و سفید برسرمردم در روز جشن مرسوم بوده است.

آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید