اشک مصنوعی یک قطره ی چشمی بسیار مفید برای کاهش و کنترل خشکی چشم است. در واقع در طول زندگی بسیاری از افراد به این قطره چشمی نیاز پیدا می کنند اما نحوه استفاده از آن در بهبود و کاهش عوارض بیماری چشمی بسیار نقش دارد. تانما در این مطلب علاوه بر فواید اشک مصنوعی، موارد منع مصرف اشک مصنوعی را مطرح می کند؛

اشک مصنوعی چیست ؟

قطره اشک مصنوعی یا ‏‏artificial tears) ) دارویی برای تسکین خشکی چشم و تحریک چشم است. اشک مصنوعی با ایجاد ثبات و ضخیم کردن لایه بیرونی اشک و به تاخیر انداختن زمان تجزیه اشک باعث مرطوب ماندن قرنیه می شود.همچنین اشک مصنوعی دارای عملکرد فیزیکی-شیمیایی است.

در ضمن اشک مصنوعی به خوبی به سطح قرنیه و ملتحمه می چسبد و رطوبت کافی چشم را ایجاد می کند. اشک مصنوعی تحریک ناشی از پلک زدن بیش از حد را در اثر کمبود اشک رخ می دهد را کاهش داده و علائم خشکی سطحی را نیز کاهش می دهد.

انواع اشک مصنوعی کدامند؟

به طور کلی سه نوع اشک مصنوعی وجود دارد: اشک مصنوعی با مواد نگهدارنده و اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده و اشک مصنوعی به صورت ژل؛ مورد اول حاوی مواد نگهدارنده است و مانع رشد باکتری در چشم می شود، اما مواد نگهدارنده موجود در آن، ممکن است چشم را تحریک کند.

نوع دوم، مواد افزودنی کمی دارد و نباید بیشتر از 4 بار در روز استفاده شود. اشک های مصنوعی به صورت ژل ممکن است به طور موقت سبب تاری دید شوند. از جمله موارد مصرف اشک مصنوعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • افزایش رطوبت چشم ها
  • جلوگیری از خشکی قرنیه
  • استریل و ضدعفونی کننده چشم
  • نرم شدن سطح خارجی چشم
  • بهبود علائم خشکی چشم
انواع اشک مصنوعی

موارد مصرف اشک مصنوعی

استفاده از اشک مصنوعی چه فوایدی دارد؟

در رابطه با فواید استفاده از اشک مصنوعی باید گفت که این دارو برای تسکین خشکی و تحریک چشم مورد استفاده قرار می گیرد. دلایل عمده خشکی چشم شامل باد، آفتاب، تهویه نامطبوع، استفاده از رایانه و مصرف داروهای خاص است.

این محصول ممکن است حاوی مواد مختلف از جمله کربوکسی متیل سلولز، دکستران، گلیسیرین، هایپروملوز، پلی اتیلن گلیکول ۴۰۰، پلی سوربات، پلی وینیل الکل، پوویدون، پروپیلن گلیکول یا موارد دیگر باشد.

روان کننده های چشم باعث مرطوب نگه داشتن چشم و محافظت از آن در برابر آسیب و عفونت می شوند. همچنین علائم خشکی چشم مانند سوزش، خارش و احساس وجود جسم خارجی در چشم را کاهش می دهند.

در ضمن در یک چشم آسیب دیده، اشک مصنوعی باعث بهبود سطح چشم، افزایش راحتی از طریق کاهش احساس خراش سطح و از بین بردن ذرات آلوده می شود. همچنین این قطره ها با روانکاوی چشم از آسیب بیشتر جلوگیری می کنند.

اشک مصنوعی چه عوارضی دارد؟

شایع ترین عارضه جانبی اشک مصنوعی شامل ایجاد علائم واکنش آلرژیک است. به همین دلیل، در صورت مشاهده علائم آلرژیک از جمله موارد زیر لازم است استفاده از اشک مصنوعی را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کرد:

  • سوزش شدید یا تحریک چشم بعد از استفاده از قطره اشک مصنوعی
  • درد چشم
  • تغییر در بینایی
  • سایر عوارض استفاده از اشک مصنوعی شامل موارد زیر است:
  • سوزش خفیف چشم
  • خارش یا قرمزی چشم
  • چشمان اشک آلود
  • تاری دید
  • طعم ناخوشایند در دهان

خطرات مربوط به استفاده از اشک های مصنوعی چیست؟

بسیاری از مواد به کار رفته در این قطره های چشم شامل نگهدارنده ها و ضخامت دهنده ها هستند. این مواد ممکن است که باعث ایجاد حساسیت در طولانی مدت داخل چشم ها شود. دیگر خطرات آن نیز به محتوای موجود در آن ها بر می گردد:

نگهدارنده ها

نگهدارنده های موجود در اشک مصنوعی ، طول عمر قطره چشم را بالا می برد اما باعث حساسیت چشم می شود و در نتیجه استفاده بیش از 4 بار در روز از این قطره ها ممنوع می باشد. اگر خشکی چشم شما شدید است و بیشتر از 4 بار استفاده در روز به آن نیاز دارید ، حتماً باید از قطره های فاقد نگهدارنده استفاده کنید. همیشه برچسب های روی این اشک های مصنوعی را از لحاظ دارا بودن نگهدارنده با دقت بررسی کنید.

آلودگی

ممکن است که نوک بطری قطره چشم شما دچار آلودگی شود. برخورد نوک این بطری به علت این آلودگی ، اشک های مصنوعی با سطح چشم می باشد. برخورد آن با سطوح دیگر نیز این آلودگی را افزایش می دهد و در نتیجه در نگهداری از این اشک های مصنوعی باید دقت بالایی داشته باشید.

به مقدار نیاز از این قطره ها خریداری کنید و سریع آن ها را دور بریزید و لمس نکنید. مراقب باشید که نوک این قطره ها به چشم شما نخورد. حتماً از دستورالعمل های و هشدار های روی قطره ها پیروی کنید.

مهر و موم بودن اشک های مصنوعی

سازمان جهانی اعلام کرده است که بعضی از بطری های اشک های مصنوعی موجود هستند که سرشان شل شده است. هرگز نباید از این اشک های مصنوعی استفاده کنید و از طرفی باید به برندهای جهانی و معتبر آن ها دقت داشته باشید. حلقه موجود روی بطری قطره چشم هرگز نباید جدا و یا شل شده باشد.

نحوه استفاده از اشک مصنوعی

عوارض اشک مصنوعی

چه داروهایی با قطره اشک مصنوعی تداخل دارند ؟

در خصوص تداخلات دارویی اشک مصنوعی باید گفت که داروهای تزریقی و خوردنی می توانند روی قطره اشک مصنوعی تاثیر گذار باشند و با آن ها تداخل پیدا کنند. پس حتما مصرف هرگونه دارو از جمله مسکن، ویتامین و داروهای گیاهی را به پزشک خود اطلاع رسانی کنید.

افراد مجاز مصرف اشک مصنوعی چه کسانی هستند؟

معمولا با افزایش سن، میزان رطوبت چشم ها کاهش یافته و احتمال بروز بیماری خشکی چشم افزایش می یابد. به ویژه در زنان با شروع دوران یائسگی، شدت این مشکل بیشتر هم می شود. افرادی که شرایط زیر را دارند، می توانند از اشک مصنوعی استفاده کنند:

  • سال خورده
  • زندگی در نواحی با آب وهوای خشک
  • عمل جراحی چشم مانند لیزیک
  • مدت زمان زیادی زیر نور خورشید هستند
  • مبتلا به آلرژی های فصلی
  • مصرف داروهایی که موجب خشکی چشم می شوند مانند آنتی هیستامین
  • مبتلا به بیماری خشکی چشم

چه کسانی نباید از اشک مصنوعی استفاده کنند؟

قطره اشک مصنوعی علاوه بر فوایدی که دارد می تواند برای برخی افراد خطرناک بوده و آن ها را دچار عوارض کند. بنابراین قبل از استفاده از قطره اشک مصنوعی بهتر است با پزشک در خصوص نحوه و میزان مصرف آن مشورت کنید و در صورت داشتن شرایط زیر از قطره اشک مصنوعی استفاده نکنید. افراد غیرمجاز مصرف اشک مصنوعی شامل موارد زیر است:

  • اشک مصنوعی را نباید برای درمان یا جلوگیری از عفونت چشم استفاده کنید.
  • اگر به آن آلرژی دارید، نباید از آن استفاده کنید.
  • معمولاً قطره اشک مصنوعی به نوزاد داخل شکم شما آسیب وارد نمی کند اما در هر صورت، بارداری خود را به پزشک اطلاع دهید . هنوز به طور قطع مشخص نشده که آیا قطره اشک مصنوعی از طریق شیر مادر به بدن نوزاد می رسد و به او آسیب وارد می کند یا خیر.
  • در صورت شیردهی نیز حتماً باید پزشک را از این موضوع مطلع سازید.
  • اگر داخل چشم خود لنز دارید، از اشک مصنوعی استفاده نکنید.

نحوه مصرف اشک مصنوعی به چه شکل است؟

سر خود را به عقب ببرید و به بالا نگاه کنید و پلک پایین را بکشید. برای قطره یا ژل قطره چکان را مستقیماً بالای چشم قرار دهید و یک یا دو قطره را در صورت لزوم در چشم بچکانید. سپس به پایین نگاه کنید و به آرامی چشم خود را به مدت یک تا دو دقیقه ببندید. یک انگشت خود را در گوشه چشم نزدیک بینی قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید. این کار از تخلیه دارو از چشم جلوگیری می کند.

در استفاده از پماد، ابتدا سر پماد را مستقیماً روی چشم قرار دهید و یک خط باریک تقریباً ۶ میلیمتری در پلک پایین بریزید. پلک را رها کنید و چشم را ببندید و به آرامی چشم خود را در همه جهات بچرخانید. با استفاده از یک دستمال تمیز پماد اضافی اطراف چشم را پاک کنید .

اگر از نوع دیگری از داروهای چشم استفاده می کنید حداقل ۵ دقیقه صبر کنید و بعد از سایر داروها استفاده کنید. از قطره های چشمی قبل از پمادهای چشمی استفاده کنید. اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید قبل از استفاده از اشک مصنوعی حتماً لنز خود را خارج کنید.

میزان مصرف اشک مصنوعی به چه صورت است؟

این قطره در موارد کمبود ترشح اشک در نارسایی ترشح اشک و رفع خشکی و تحریک چشم در سندرم های خشکی چشم متوسط تا شدید به کار برده می شود. همچنین برخی منابع بر استفاده از این قطره جهت نرم کردن چشم در موقع استفاده از لنز تماسی سخت نیز تاکید کرده اند:

  • در مواقع كمبود ترشح اشک در بزرگسالان وكودكان، یک قطره سه یا چهار بار در روز، یا به دفعات لازم، در چشم چكانده می شود.
  • در سندرم متوسط تا شدید خشكی چشم، مانند التهاب قرنیه و ملتحمه سیكا در بزرگسالان یک قطره یک بار در روز به كیسه ملتحمه تحتانی چشم چكانده می شود. بعضی از بیماران ممكن است به مصرف دو بار در روز از این دارو احتیاج داشته باشند.

از قطره اشک مصنوعی چگونه نگهداری کنیم؟

علاوه بر میزان و نحوه مصرف اشک مصنوعی، نوع نگهداری آن را نیز مانند سایر داروها مهم است و برای نگهداری از اشک مصنوعی باید به موارد زیر توجه کنید:

  • قطره را در دمای اتاق نگهداری کنید.
  • بعد از باز کردن بطری، مدت زمان استفاده و نگهداری از دارو را مطالعه کنید.
  • اشک مصنوعی را در جای امن و دور از دسترس کودکان قرار دهید.
  • از استفاده از قطره های تاریخ مصرف گذشته خودداری کنید.
افراد مجاز مصرف اشک مصنوعی

نحوه نگهداری اشک مصنوعی

نکات مهم استفاده از اشک مصنوعی کدامند؟

در هنگام مصرف قطره اشک مصنوعی همواره باید یک سری نکات و دستورالعمل های بهداشتی و پزشکی را رعایت کنید تا از عوارض مصرف اشک مصنوعی در امان بمانید:

  • دستان خود را پیش از هر بار مصرف قطره ، به خوبی با آب و صابون بشویید تا از ورود میکروب ها به چشم جلوگیری شود.
  • هر چشم فقط گنجایش یک قطره را دارد، بنابراین اگر در هر بار مصرف بیش از یک قطره در هر چشم بریزید، قطره قبلی از چشم خارج می شود.
  • پس از استفاده از قطره، چشمان خود را چند ثانیه ببندید و گوشه داخلی چشم را به مدت چند ثانیه با ملایمت فشار دهید تا راه خروج اشک بسته شود و قطره ریخته شده برای مدت بیشتری در چشم بماند.
  • مراقب باشید تا قسمت سر ظرف دارو به دست یا مژه ها برخورد نکند، زیرا موجب انتقال باکتری ها، به داخل قطره و پس از آن به چشم می شود.
  • پس از هر بار مصرف، درب قطره چشمی را بلافاصله ببندید.
  • اگر برای شما ریختن بیش از یک قطره تجویز شده است، بین ریختن دو قطره باید حداقل 15 دقیقه فاصله باشد.
  • از این قطره تا حداکثر سی روز می توان استفاده کرد.
  • در صورت بروز چشم درد، تغییر بینایی، تحریك یا قرمزی مداوم چشم، یا بدتر شدن وضعیت چشم بیمار و یا عدم بهبود در مدت ۷۲ ساعت، باید استفاده از این دارو قطع شود.
  • کارهای مهمی که نیاز به هوشیاری دارند را انجام ندهید.
  • از داروهای مخصوص چشم، همزمان با اشک مصنوعی استفاده نکنید. مگر اینکه پزشک به شما تجویز کرده باشد.
  • معمولا بعد از عمل لیزیک و لازک تا ۳ ماه استفاده از اشک مصنوعی تحت نظر پزشک توصیه می شود. استفاده از آن، علائم خشکی چشم شما را بهبود می بخشد.
آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید