آیا ترس از ارتفاع درمان دارد | راهکارهای غلبه بر آکروفوبیا

ترس از ارتفاع یک از انواع ترس هاست و افرادی که دچار این فوبیا هستند دچار نشانه هایی می شوند که گاهی شدید است و نیاز به درمان جدی وجود دارد. تانما در این مطلب ضمن بیان علائم و عوارض ترس از ارتفاع، روش های غلبه بر ترس از ارتفاع را نیز بیان می کند؛

آکروفوبیا یا فوبیای ارتفاع چیست؟

آکروفوبیا یا بلندهراسی در واقع احساس ترس شدید از ارتفاع است. این اختلال جزء اشکال خاص فوبیا طبقه بندی می شود؛ چرا که این ترس از قرارگیری فرد در موقعیت های خاص ناشی خواهد شد.

ایجاد اضطراب شدید لزوما مشروط به قرارگیری فرد در ارتفاع بالا نیست؛ بلکه حتی فکر کردن به این موضوع نیز موجب حمله هراسی خواهد شد. در واقع فرد مبتلا به آکروفوبیا از قرارگیری در موقعیت های مرتفع خودداری می کند.

آکروفوبیا یا ترس از بلندی یکی از شایع ترین اشکال ترس است. نتایج یک مطالعه پیش تر نشان داد که از هر ۲۰ نفر تقریبا ۱ نفر به اختلال آکروفوبیا مبتلا خواهد شد. اگرچه ترس و هراس جزئی از ارتفاع پدیده ای طبیعی است؛ اما مبتلایان به آکروفوبیا دچار ترسی شدید و غیرمنطقی از ارتفاع هستند.

به چه دلیل دچار ترس از ارتفاع می شویم؟

فوبیا به طور معمول در دوران کودکی بروز پیدا می کند. برای بروز حالت ترس از ارتفاع هیچ دلیل واحد و مشخصی وجود ندارد؛ اما محققان در توضیح علل ترس از ارتفاع یا کروفوبیا به چندین عامل مختلف به شرح زیر اشاره نموده اند:

تکامل

نظریه های تکاملی فوبیا نشان می دهند که افراد نسبت به ترس از موارد احتمالا خطرناک مستعد هستند. سقوط از ارتفاع زندگی انسان را تهدید می کند. به همین دلیل نظریه پردازان تکاملی معتقدند که ترس از ارتفاع احتمالا ماهیتی ذاتی دارد.

نظریه های رفتارگرایی

نظریات رفتارگرایی مرتبط با فوبیا نشان می دهند که افراد از طریق تعامل با محیط پیرامون خود دچار ترس می شوند. به عنوان مثال:

• مشاهده: کودکانی که احساس ترس از ارتفاع را در والدین یا پرستان خود مشاهده می کنند؛ احتمالا به همین مشکل دچار می شوند.
• تروما: شخصی که تجربه بدی از ارتفاع داشته یا شاهد تجربه منفی دیگران بوده است؛ احتمالا دچار آکروفوبیا می شود.
• شرط بندی کلاسیک: چنان چه شخصی یک رویداد ناخوشایند نظیر سقوط از درخت را تجربه نموده باشد؛ در این صورت احتمالا این تجربه را به ارتفاعات مرتبط می کند. از آن زمان به بعد فرد یاد می گیرد تا سقوط و ارتفاع را به یکدیگر گره بزند.

ترس از ارتفاع چه نشانه هایی دارد؟

اصلی ترین نشانه های ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا، ترس شدید از ارتفاعات است که با وحشت و اضطراب مشخص می شود. برای برخی از افراد ، ارتفاع زیاد باعث ایجاد این ترس می شود. دیگران ممکن است از هر نوع ارتفاعی حتیاز پله های بلند ترس داشته باشند. ترس از ارتفاع می تواند منجر به بروز طیف وسیعی از علائم جسمی و روانی شود.

علائم جسمانی ترس از ارتفاع

افزایش تعریق ، درد یا گرفتگی قفسه سینه و افزایش ضربان قلب.

• ممکن است هنگامی که ارتفاع را می بینید یا به آن فکر می کنید احساس ناراحتی و سبکی در سر داشته باشید.
• هنگام مواجهه با ارتفاع احساس لرز داشته باشید.
• احساس سرگیجه یا افتادن یا از دست دادن تعادل هنگام نگاه کردن به مکانی بلند.
• برای جلوگیری از عبور از محل مرتفع از راه خود خارج شوید ، حتی اگر اینکار زندگی روزمره را دشوارتر کند.

علائم روانشناختی ترس از ارتفاع

• هنگام دیدن مکانهای مرتفع وحشت نموده و یا در نتیجه فکر کردن در مورد بالا رفتن از یک مکان مرتفع ترس بدی را احساس می کنید.
• داشتن ترس شدید از گرفتار شدن در جایی مرتفع.
• هنگامی که مجبور هستید از پله های زیادی بالا بروید و از پنجره به بیرون نگاه کنید اضطراب و ترس شدید را تجربه می کنید.
• بیش از حد در مورد روبرویی با ارتفاع در آینده نگران هستید.

ترس از ارتفاع چه عوارضی دارد؟

بزرگترین خطر ها در خصوص اکثر ترس ها در حال حاضر، خطر محدود شدن زندگی و فعالیت های شما به دلیل اقداماتی است که برای جلوگیری از قرارگرفتن در شرایط وحشت زا انجام می دهید. برای مثال فردی که ماموریت برای یک سفر کاری دارد، به دلیل ترس از ارتفاع، از سوار شدن به هواپیما خودداری می کند.

بنابراین مجبور است با قطار مسافرت کند و این باعث می شود به کارش لطمه وارد شود . وضعیت ممکن است تا زمانی که اقدامات احتیاطی عادی انجام شود، ایمن باشد؛ اما وحشت شکل گرفته ممکن است منتهی به انجام حرکاتی غیرایمن از سوی شما شود.

ترس از ارتفاع را چگونه تشخیص دهیم؟

فوبیا از جمله اکروفوبیا ، فقط توسط یک متخصص بهداشت روان قابل تشخیص است. برای تشخیص ترس از ارتفاع می توانید از ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود درخواست ارجاع به کلینیک روانپزشکی را بدهید. این متخصصان می توانند در تشخیص این مشکل کمک کنند.

روانپزشک احتمالاً با پرس و جو از شما شروع می کنند و از شما خواهد خواست که برای او توضیح دهید که در هنگام قرار گیری در ارتفاع چه اتفاقی برای شما می افتد . حتماً در مورد سایر مشکلات روانی دیگری که تجربه کرده اید و همچنین مدت زمانی که این ترس را با خود داشته اید با دکتر صحبت نمایید .

روش های درمان ترس از ارتفاع چیست؟

فوبیا همیشه به درمان نیاز ندارد. برای برخی ، اجتناب از اماکن مرتفع کارساز است و تأثیر زیادی در فعالیتهای روزمره آنها ندارد. اما اگر متوجه شدید که ترس از ارتفاع سبب دوری شما از انجام کارهایی شده است که لازم است انجام دهید درمان می تواند کمک کننده باشد:

مواجهه با ارتفاع

به تدریج با ترس خود روبرو شوید و کم کم خود را در معرض ارتفاعات بالا قرار دهید. مثلا برای مطالعه کردن به بالکن خانه تان روید یا از یک تپه کوچک بالا رفته و از بالا به پایین نگاه کنید. رفته رفته می توانید به ارتفاعات بالاتری روید مثلا با دوستان خود به کوه روید.

با صبر و حوصله، خواهید توانست بر ترس خود غلبه کنید و موفقیت کسب کنید. حتی ممکن است پس از چند ماه بتوانید از بانجی جامپینگ بپرید. در آخر چند پیشنهاد برای کسانی داریم که می خواهند با ترسشان روبرو شوند:

• برای کمک به رفع ترس از ارتفاع فکر کنید در ارتفاع قرار ندارید، بلکه بر روی زمینی مسطح ایستاده اید.
• از تخته های شیرجه در استخر شنای محل زندگی خود استفاده کنید. از سطح پایین شروع کرده و به تدریج به سوی سطوح بالاتر بروید.
• هنگام خروج از بالکن یا از پنجره ی ساختمانی بلند از زیبایی منظره لذت ببرید.
• اگر در بالکن یا فضای بازی حضور دارید که ممکن است سقوط کنید، نرده ها یا حصار ها را در دستان خود نگه دارید تا ایمنی و امنیت را برای خود در آن موقعیت به وجود آورید.
• با افرادی که هر روز در ارتفاع زیاد کار می کنند، مانند: شوینده های پنجره، کارگران ساختمانی، تپه نوردان، خط بان راه آهن، سنگ نوردان، گلایدر سواران، خلبانان، کوهنوردان، رانندگان جرثقیل و... صحبت کنید.
• از یک درخت با کمک یک مراقب بالا بروید.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

بر عکس داروهای اضطراب، درمان شناختی رفتاری روی بیماری های زمینه ای تمرکز می کند که عاملی برای فوبیا هستند. در واقع یاد می گیرید که ترس ها و نگرانی های خود را بشناسید و در مقابل آن ها خودتان را با ابزاری که نیاز دارید به فوبیا غلبه کنید ، مجهز کنید. این درمان دو جنبه اصلی را دنبال می کند:

ذهن تراپی

تراپی شناختی یا ذهنی روی چگونگی افزایش اضطراب بر اثر افکار منفی تمرکز می کند.

رفتار تراپی

تراپی رفتاری روی چگونگی واکنش شما و رفتارتان در شرایط استرس زا تمرکز می کند.

درمان شناختی رفتاری اغلب در درمان ترس از ارتفاع موثر است . این تراپی روی چگونگی تاثیر افکار منفی و افکار مرتبط با آکروفوبیا تمرکز می کند. تراپیست یا درمانگر با شما کار می کند که واکنش های منفی را با واکنش های مثبت جایگزین کنید. سپس می توانید واکنش خود را هنگام ترس تغییر دهید. بنابراین این درمان چگونگی اثر افکار را بر روی احساس شما تعیین می کند و درک و آگاهی شما را در هر شرایطی می سنجد.

درمان های تکمیلی

زمانی که ترس از ارتفاع را با کمک یک درمان گر تشخیص دادید و احساس کردید که دنبال کردن درمان برای شما ضروری است، تراپی های تکمیلی هم می توانند در زندگی به شما کمک کنند تا به تعادل مورد نیاز دست پیدا کنید:

بیوفیدبک

بیوفیدبک یا باز خورد زیستی از سنسورهایی برای ثبت عملکرد های فیزیولوژیک مانند تنش محیط، ضربان قلب و تنفس استفاده می کند. می توانید پاسخ های بدن هنگام اضطراب را شناسایی کنید و یاد بگیرید که چگونه از طریق تکنیک های ریلکسیشن آن ها را کنترل کنید.

هیپنوتیز

گاهی اوقات برای کمک به افرادی که با نگرانی مواجه می شوند، مناسب است و می تواند به شخص کمک کند که دوباره ترس هایش را ارزیابی کند و شرایط را از یک نگاه دیگر و جدید ببیند.

تکنیک های ریلکسیشن

تکنیک های ریلکسیشن به شما کمک می کند که از لحاظ احساسی ، وضعیت بهتری داشته باشید و هنگام ترس و مواجه شدن با فوبیا حس بهتری را در خودتان ایجاد کنید. تصویرسازی، مدیتیشن آگاهانه، کنترل تنفس و ریلکسیشن عضلات جزء تکنیک های کمک کننده در این روش هستند.

تکنیک های آرام سازی هنگام ترس از ارتفاع

اگر از ارتفاع می ترسید و می خواهید ترستان را کنترل کنید، تکنیک های زیر را برای غلبه بر ترس از بلندی امتحان کنید:

به ترس خود جنبه ی عقلانی ببخشید

ترس از بلندی غالباً در شرایطی غیرعقلانی و غیرمنطقی برانگیخته می شود. برای مثال بیمار از قرار گرفتن در طبقات فوقانی یک ساختمان امن بیهوده می ترسد، حال آن که شرایط کاملاً امن است و احتمال آسیب دیدن در این موقعیت بعید است.

مضطرب شدن و فراموش کردن ایمنی شرایط موجود به راحتی در پی ترس می آید. غیرمنطقی فکر کردن و دامن زدن به ترس بسیار آسان است. برای مقابله با ترس سعی کنید شرایطی را که باعث ترس از بلندی می شود، آگاهانه بررسی کنید و جنبه ی منطقی به آن بدهید. به خودتان توضیح بدهید که هیچ دلیلی برای ترس از ارتفاع وجود ندارد و در امنیت کامل هستید. این اطمینان خاطر و دلگرمی دادن به خود به غلبه بر ترس کمک می کند.

نفس کشیدن

اضطراب تا حد زیادی منجر به ترس از ارتفاع می شود. تکنیک های بسیاری ساده اما مؤثری برای نفس کشیدن وجود دارند که می توانند کمک کنند اعتماد به نفس خود را دوباره به دست آورید و از این مسیر دشوار عبور کنید.

مدیتیشن، سوفرولوژی یا حتی یوگا می توانند به شما کمک کنند که استرس روزمره و همچنین استرس خود هنگام کوهنوردی را کاهش دهید. دقت کنید که خیلی سریع نفس نکشید. شما باید نفس عمیق بکشید و سرعت نفس کشیدن خود را کاهش دهید.

فعالیت مناسب را انتخاب کنید

اگر اهل فعالیت در فضای آزاد باشید، آکروفوبیا شما را از شرکت در بعضی فعالیت ها و رفتن به بعضی مکان ها محروم می سازد. به چالش کشیدن خود برای امتحان کردن فعالیت های جدید، روش فوق العاده ای برای روبه رو شدن با ترس است، اما بهتر است گام هایی کوچک را برای رسیدن به هدفی بزرگ تعریف کنید تا این که خود را به یک باره در شرایطی بسیار مضطرب کننده و وحشتناک قرار بدهید.

به پایین نگاه نکنید

نگاه کردن از بالای ارتفاع فقط ترس شما را زیادتر خواهد کرد. اگر در طول کوهنوردی به جاهای مرتفع رفتید که نمی توانید به اطراف بچرخید، روی یک نقطه ثابت در فاصله دور تمرکز کنید. فراموش نکنید که پای خود را بلند کنید و محکم بودن زیر پای خودتان را برای جلوگیری از لیز خوردن یا افتادن بررسی کنید.

از مورد تمسخر قرار گرفتن نترسید

در شرایط ترسناک، خود را فراموش کنید و در صورت لزوم روی دست ها و زانوهای خود راه بروید. چند لحظه مورد تمسخر واقع شدن بهتر از مواجهه با بحران های شدید است. شما می توانید از دیواره ها یا شاخه های درختان برای کمک به خود در طول مسیر استفاده کنید. از چسبیدن به افراد همراه خود اجتناب کنید، زیرا ممکن است تعادل خود را از دست بدهند و هر دو سقوط کنید

کافئین را از رژیم غذاییتان حذف کنید

اضطراب یکی از علائم ترس از ارتفاع است . در بخش های مختلف بهداشت و سلامت نمناک بارها اشاره کرده ایم که مصرف کافئین سبب افزایش اضطراب شما خواهد شد پس اگر می خواهید اضطراب خود را کاهش دهید، مصرف کافئین را محدود کنید و یا کافئین مصرف نکنید. کاهش کافئین سبب کاهش عصبانیت و آرام تر شدنتان می شود.

درمان ترس از ارتفاع با واقعیت مجازی

بیمار از نمایشگر سربند، سیستم ردیابی و هدفون استفاده می کند. تصاویری در قالب یک محیط مجازی که بیمار امکان تعامل با آن را دارد، به بیمار نشان داده می شود. برای مثال نمایشگر یک بالکن مجازی یا موقعیت مشابهی را به بیمار نشان می دهد که او در آن در بلندی قرار دارد و از بالا به زمین نگاه می کند.

سیستم ردیابی داخل هدست حرکت و موقعیت سر بیمار را حین نگاه کردن او به اطراف دنیای مجازی، برای مثال نگاه کردن به پایین کنترل می کند. همان طور که بیمار سرش را می چرخاند، تصاویر تغییر داده می شود تا بازتابی از تغییر در ادراک بیمار باشد و حس واقع گرایی برای بیمار قوی تر شود.

مشاور واکنش های جسمی بیمار مانند ضربان قلب، هدایت پوست و تنفس را به روش بیوفیدبک تحت نظر می گیرد. بیوفیدبک داده های مفید و همچنین چگونگی واکنش بیمار به منشأ فوبیا و سطح استرس و اضطراب را در اختیار متخصص قرار می دهد.

مشاور به بیمار توصیه می کند که این درمان را چند بار انجام بدهد تا به ارتفاع عادت کند و بداند که در چنین موقعیت هایی چگونه باید رفتار کند. واقعیت مجازی به بیمار یاد می دهد که چگونه رفتارها و افکارش را به گونه ای تغییر بدهد که برای مدیریت چنین موقعیت هایی در وضعیت بهتری قرار بگیرد

درمان دارویی ترس از ارتفاع

هیچ دارویی برای درمان فوبیا ساخته نشده است. با این حال ، برخی از داروها می توانند به کاهش علائم وحشت و اضطراب کمک کنند ، مانند:

مسدود کننده های بتا

این داروها با ثابت نگه داشتن فشار خون و ضربان قلب و کاهش سایر علائم جسمی اضطراب به شما کمک می کنند تا علایم کمتری را تجربه نمایید .

بنزودیازپین ها

این داروها آرامبخش هستند و می توانند به کاهش علائم اضطراب کمک کنند ، اما معمولاً فقط برای مدت کوتاهی یا برای استفاده های گاه به گاه تجویز می شوند ، زیرا می توانند اعتیاد آور باشند.

دی سیکلوسرین

این دارو ممکن است اثرات موثر سایر روشهای درمانی را افزایش دهند. بر اساس یک بررسی معتبر در سال 2017 ، افرادی که با بیماری های مختلف مرتبط با اضطراب روبرو بودند ، با مصرف دی سیکلو سرین ها پاسخ بهتری به درمان ها داده بودند.