چگونه در دوران بارداری از افسردگی در امان بمانیم+ 8 نشانه افسردگی

افسردگی بارداری را نمی توان بیماری شایع بارداری دانست زیرا تنها برخی از خانم های باردار آن را تجربه می کنند و اگر به موقع درمان نشود گاهی این مشکل می تواند تا مدت ها بعد از زایمان نیز همراه زنان باشد. تانما در این مطلب ضمن بیان عوامل و نشانه های افسردگی بارداری، روش های پیشگیری از افسردگی بارداری و درمان آن را بیان می کند؛

افسردگی بارداری چیست؟

افسردگی دوران بارداری یا افسردگی قبل از زایمان، درست مانند افسردگی بالینی اختلالی خلقی است. اختلالات خلقی، بیماری های بیولوژیکی هستند که به خاطر تغییرات ایجادشده در مغز اتفاق می افتند. تغییرات هورمونی در طول بارداری می تواند بر مواد شیمیایی مغز که مستقیما با افسردگی و اضطراب مرتبط هستند، تأثیر بگذارد. این ها می توانند با شرایط دشوار زندگی تشدید شوند و به افسردگی دوران بارداری منجر گردند.

منشأ افسردگی بارداری

بهتر است بدانید که بعضی بانوان به طور طبیعی مستعد ابتلا به افسردگی هستند، زیرا تحقیقات صورت گرفته روی دوقلوهای همسان و غیر همسان نشان می دهد زمینه ژنتیکی در اختلالات رفتاری در آن ها دیده می شود. با این حال، علت افسردگی در خانم باردار می تواند اساسا به خاطر مسأله ای خارجی باشد که می تواند آشفتگی عمیقی در پی داشته باشد.

درمان افسردگی با منشأ ژنتیکی در وهله نخست نیاز به مصرف داروهای روان شناختی مانند داروهای ضدافسردگی دارد. البته ممکن است پزشکان نظرات مختلفی در باره مصرف این گونه داروها طی دوران حاملگی داشته باشند. با این حال، هر خانم حامله افسرده باید نخست آزمایشهای خاص پزشکی انجام دهد تا پزشک متخصص بتواند تصمیم درست را بگیرد. البته ابتلا به افسردگی طی دوران بارداری و حتی پس از تولد نوزاد می تواند به عوامل دیگری نیز وابسته باشد.

روان شناسان و روان پزشکان همچنین در این باره اعتقاد دارند که شرایط و فضای عاطفی خانم باردار افسرده که ممکن است به حاملگی ارتباط داشته باشد یا نه نقش مهمی در این باره دارد. موقعیت بارداری و شناخت نا کافی مادر آینده نیز نقش کلیدی در بروز افسردگی دارد. تمایل به داشتن فرزند، اطرافیان و محیط زندگی، ارتباط او با والدین خود در دوران کودکی، احتمال اعمال جراحی و... از جمله این موارد است.

علل افسردگی بارداری

• مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
• سابقه ی شخصی یا خانوادگی افسردگی
• درمان های ناباروری
• سابقه ی سقط جنین
• عوامل استرس زا در زندگی
• عوارض دوران بارداری
• سابقه ی سوء استفاده (خشونت علیه زنان) یا ضربه ی روحی

نشانه های افسردگی بارداری

• غم و اندوه مداوم
• دشواری یا عدم تمرکز
• خوابیدن به مقدار بسیار کم یا بسیار زیاد
• ازدست دادن علاقه به فعالیت هایی که معمولا از آن ها لذت می بردند
• افکار تکرارشونده (نشخوار ذهنی) در مورد مرگ، خودکشی یا ناامیدی
• اضطراب
• احساس گناه یا بی ارزشی
• تغییر در عادات غذا خوردن

تأثیر بارداری بر بیماری افسردگی

سال ها متخصصین به اشتباه معتقد بودند كه هورمون های حاملگی از زنان در برابر افسردگی محافظت می كنند و تنها پس از تولد نوزاد به خاطر این¬كه میزان این هورمون ها كاهش می یابد، در برابر بیماری ها آسیب پذیرتر می شوند. آنها اكنون معتقد هستند كه بالا رفتن سریع سطح هورمون ها در آغاز حاملگی می تواند شیمی مغز را به هم زده و به افسردگی منتهی شود.

تأثیر افسردگی بر باروری

در نشریۀ British Medical، مطالعه ای منتشر شده است که به تأثیر احساسات بر قدرت باروری می پردازد. این مطالعه نشان می دهد که نگرانی یا افسردگی زنان پیش از اقدام دارویی تأثیری بر احتمال بارداری آنها ندارد. مؤلفان این مطالعه اعلام کرده اند که: "نتایج این مطالعه باید زنان و پزشکان را خاطر جمع کند: دلواپسی های حسی متأثر از مشکلات باروری یا دیگر اتفافات زندگی که طی دورۀ درمان رخ می دهند، شانس باردار شدن را به خطر نمی اندازند."

باید خاطر نشان کنیم که گرچه بنابر این تحقیق، نگرانی و افسردگی تأثیری بر موفقیت یک سیکل بارداری ندارد، اما بنابر نظر همان محققان همچنان عوامل مهمی برای مادر شدن وجود دارد. مسیری که والدین باید دنبال کنند، ملزم کننده و استرس زاست. اگر آنها هنوز نگران یا افسرده هستند، احتمال عدم موفقیت آنها و نتیجه نگرفتن شان بیشتر است. به همین علت است که کیفیت زندگی و وضعیت روحی کسانی که می خواهند بچه دار شوند، مهم است.

تأثیر افسردگی بر روند بارداری

1)افسردگی بارداری و سقط جنین

2)افسردگی بارداری و زایمان زودرس

لازم است بدانید که افسردگی زنان در دوران بارداری می تواند خطر سقط جنین را در این افراد به میزان قابل توجهی افزایش دهد. در واقع، می توان ادعا کرد که افسردگی زنان در 9 ماه دوران بارداری می تواند بر میزان رشد جنین داخل رحم این افراد تأثیر بگذارد. همچنین، شانس انجام زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم در این مادران بسیار بالا بوده و اگر افسردگی زنان در دوران بارداری به موقع درمان نشود، می تواند به افسردگی پس از زایمان تبدیل شده و ماه ها و حتی سال ها، سلامت مادر را تحت تأثیر قرار دهد. مشکل مادر، متقابلاً سلامت نوزاد و روند پرورش درست او را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

تأثیر افسردگی بر روند زایمان

طبق نتایج یک مطالعه علمی و پژوهشی اكثریت واحدهای مورد پژوهش در مادران بدون افسردگی زایمان طبیعی داشتند در حـالی كـه در مادران دارای افسردگی اكثریت واحدهای مـورد پـژوهش زایمان سزارین داشتند. همچنین نسبت زایمـان سـزارین مـادران دارای افسردگی (گروه مورد) بیشتر از مادران بدون افسردگی (گروه شاهد) بود كه ایـن تفـاوت از نظـر آمـاری معنـی داری بـود. در ضمن افسـردگی دوران بـارداری احتمـال وقـوع زایمـان سزارین را 3/2 برابر بیشتر افزایش میدهد و این افزایش بـا فاصله اطمینـان 95 %بـین (81/4-3/1 ) مـی باشـد.

تأثیر افسردگی بارداری بر مادر باردار

افسردگی مادران حامله که به موقع درمان نشود، با عوارض خاصی برای مادر باردار و جنین درون رحم او همراه است، زیرا زنان حامله که افسرده هستند، بیشتر از سایر مادران در معرض خطر ابتلا به بیماری پره اکلامپسی ، افسردگی پس از زایمان و گرایش به انواع خودکشی ها قرار گرفته و احتمالاً به سمت سیگار، استفاده از عادات غذایی نادرست، مصرف الکل و سوء مصرف مواد مخدر روی آورند. همچنین درمان نشدن افسردگی مادر در بارداری، ممکن است باعث ایجاد مواردی مثل داشتن مشکل در برقراری پیوند عاطفی شما با نوزادتان پس از زایمان شود.

تأثیر افسردگی بارداری بر جنین

نوزادان مادران افسرده بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس، محدودیت رشد داخل رحمی و وزن کم در هنگام تولد قرار دارند. علاوه بر این موارد، کودکانی که از چنین مادرانی متولد می شوند، هنگامی که بزرگ تر شدند، ممکن است با تعاملات اجتماعی ناسازگارانه، مشکلات عاطفی، رفتاری و شناختی شدید روبرو شوند.

انتقال افسردگی از مادر به جنین

افسردگی در دوران بارداری باید جدی گرفته شده و به سرعت درمان شود. درمان های پزشکی در دوران بارداری می تواند خطر مشکلات سلامت روانی در کودکان را به طور چشمگیری کاهش دهد. تحقیقات نشان می دهد که توسعه سلامت روانی فرد نه از بدو تولد، بلکه از رحم مادر آغاز می شود.

پس باید افسردگی در زمان بارداری درمان شود تا از مشکلات روانی مادر و بروز اختلال در سلامت روانی نسل های آینده پیشگیری شود. زنان دچار افسردگی باید قبل از بارداری نسبت به درمان خود اقدام کنند و در صورت بارداری نیز باید به سرعت تحت درمان قرار بگیرند

کنترل افسردگی در بارداری

ورزش

یکی از فواید ورزش این است که به طور طبیعی، سطوح سروتونین(هورمون شادی) را افزایش و سطوح هورمون استرس (کورتیزول) را کاهش می دهد.

استراحت کافی

کم خوابی تا حد زیادی بر توانایی ذهن و بدن برای مقابله با استرس و چالش های روزمره تأثیر می گذارد. یک برنامه ی خواب منظم داشته باشید؛ هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و صبح ها در یک ساعت خاص از خواب بیدار شوید .

رژیم غذایی و مواد مغذی

مواد غذایی بسیاری با تغییرات خلقی، توانایی مدیریت استرس و وضوح ذهنی مرتبط دانسته شده اند. رژیم های غذایی سرشار از کافئین، قند، کربوهیدرات های فراوری شده، افزودنی های مصنوعی و پروتئین پایین همگی می توانند به مشکلات روحی و جسمی منجر شوند. به طور آگاهانه تصمیم بگیرید غذاهایی مصرف کنید که به شما کمک می کنند احساس بهتری داشته باشید.

طب سوزنی

مطالعات جدید نشان می دهند که طب سوزنی، گزینه ی مناسب برای درمان افسردگی در زنان باردار است.

اسیدهای چرب امگا ۳

سال هاست که ثابت شده امگا ۳ می تواند به رفع تعدادی از مشکلات سلامتی کمک کند اما جدیدترین مطالعات نشان می دهند که مصرف روزانه ی مکمل های غذایی امگا ۳/ روغن ماهی می تواند علائم افسردگی را کاهش دهد. زنان باردار باید حتما از یک مکمل بدون جیوه استفاده کنند و درمورد مقدار مصرف توصیه شده با متخصص تغذیه یا پزشک شان مشورت کنند.

داروهای گیاهی

ثابت شده که تعدادی از مکمل های گیاهی و ویتامین ها بر خلق وخو و هورمون سروتونین تأثیر می گذارند. با پزشک، متخصص تغذیه یا یک متخصص طب سنتی درمورد مصرف گیاه سنت جونز ورت (گل راعی)، مکمل SAM-e ،5-HTP، منیزیم، ویتامین b6 و داروهای گیاهی برای درمان افسردگی مشورت کنید. بسیاری از این ها نمی توانند به همراه داروهای ضدافسردگی مصرف شوند و دوز مصرفی آن ها برای زنان باردار باید بررسی شود.

درمان افسردگی بارداری

• گروه های حمایتی
• روان درمانی خصوصی
• دارو
• نوردرمانی

مصرف دارو برای درمان افسردگی بارداری

اگر شما به عنوان یک زن جوان قبل از باردار شدن داروهای ضدافسردگی مصرف می کردید و با شروع دوران بارداری، مصرف آن ها را متوقف کرده اید، بدانید که ممکن است دوباره مشکل افسردگی را در این دوره از زندگی خود نیز تجربه کنید. بنابراین، بسیار مهم است که پزشک معالج خود را از تصمیم خود در مورد قطع یا ادامه دادن مصرف داروهای ضدافسردگی در 9 ماه دوران حاملگی آگاه کنید.

انواع داروهای ضدافسردگی را که پزشک می تواند به زنان حامله تجویز کند عبارتند از:

• مهارکننده ها که شامل اسکلیتوپام (Lexapro®)، سیتالوپرام (Celexa®)، فلووکستین (Prozac®)، سرترالین (Zoloft®) و پاروکستین (Paxil®) هستند. البته مصرف این داروها در طول سه ماهه اول از دوران بارداری خطر مبتلا شدن جنین درون رحم مادر را به اختلالات مادرزادی، به شدت افزایش می دهد.
• داروهای ضدافسردگی و تتراسیکل مانند نورتریپتیلین (Pamelor®) و دیزپارامین (Norpramin®)
• بوپروپیون ها که شامل بوپروپیون هیدروکلراید (Wellbutrin®) است.

در حالی که مصرف بعضی از این داروها در دوران بارداری امن است، مصرف برخی دیگر می تواند عوارض جبران ناپذیری را در بدن مادر باردار و جنین داخل رحم او ایجاد کند. نتایج تحقیقات اخیر دانشمندان نشان می دهد مادرانی که این داروها را در 9 ماه دوران حاملگی خود مصرف کرده اند، نوزادانی با وزن کم در هنگام تولد به دنیا آورده یا با مشکلاتی مانند زایمان زودرس، سقط جنین، بروز نقایص در نوزاد در هنگام زایمان و ایجاد اختلالات در ریه های نوزاد (مانند فشار خون پایدار ریوی) روبرو می شوند.