آیا بیماری ام اس قابل درمان است | علائم بیماری و بهترین روش های درمانی

بیماری ام اس در دنیای امروز به دلیل زندگی پر استرس ماشینی شیوع زیادی پیدا کرده است و در هر سنی می تواند افراد را درگیر خود کند. افراد در صورت داشتن علائم بالینی بیماری ام اس باید تحت نظر پزشک قرار گیرند و علاوه بر روش های تشخیصی، درمان های لازم را دریافت کنند. تانما در این مطلب ضمن بیان مراحل و انواع بیماری ام اس، روش های درمان این بیماری از جمله درمان بیماری ام اس با مواد طبیعی و سنتی را برایتان بازگو می کند؛

بیماری ام اس چیست ؟

مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری ناتوان کننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. در MS سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را پوشانده حمله می کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می شود. سرانجام این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اعصاب شود.

مراحل بیماری ام اس

اکثر مبتلایان به MS دارای یک دوره بیماری عودکننده- فروکش کننده هستند. آنها دوره هایی از علائم یا عودهای جدید را تجربه می کنند که طی روزها یا هفته ها به وجود می آیند و معمولاً تا حدی یا کاملاً بهبود می یابند. به دنبال این عودها، دوره های بهبودی بیماری که می تواند ماه ها یا حتی سال ها ادامه داشته باشد وجود دارد.

افزایش کم دمای بدن می تواند علائم و نشانه های MS را به طور موقت بدتر کند اما به عنوان عود بیماری در نظر گرفته نمی شود. در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از مبتلایان به MS عودکننده- فروکش کننده ، علائم سرانجام پیشرفت مداوم با یا بدون دوره های بهبودی پیدا می کنند که به عنوان MS پیشرونده ثانویه شناخته می شود.

وخیم تر شدن علائم معمولاً شامل مشکلات مربوط به حرکت و راه رفتن است. میزان پیشرفت بیماری در بین مبتلایان به MS پیشرونده ثانویه متفاوت است. برخی از مبتلایان به MS شروع تدریجی و پیشرفت مداوم علائم ونشانه ها را بدون هیچ عودی تجربه می کنند. این بیماران به عنوان MS پیشرونده اولیه شناخته شده می شوند.

انواع بیماری ام اس

• عود و بهبود
• عود کننده-پیشرونده
• پیشرونده اولیه
• پیشرونده ثانویه

شیوع بیماری ام اس

طبق گزارش کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده آمریکا، علائم ابتدایی ام اس در بزرگسالان بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی دیده می شود. ام اس در زنان دو برابر مردان تشخیص داده می شود. برآورد می شود بیش از دو میلیون و 500 هزار نفر در جهان مبتلا به بیماری ام.اس باشند. بیشترین مواد ام اس در جهان مربوط به كشورهای كانادا و اسكاتلند است.

بر اساس تقسیم بندی های جغرافیایی و شاخص های جهانی، باید دو هزار مبتلا به ام اس در كشور باشند در حالیكه گفته می شود اكنون حدود پنجاه هزار مبتلا به ام اس در كشور وجود دارد.برخی كارشناسان پیش از این اعلام كرده بودند كه استان تهران و سپس استان اصفهان، دارای بالاترین آمار مبتلایان به بیماری ام.اس در كشور هستند.

منشاء بیماری ام اس

علت اصلی مالتیپل اسکلروزیس ناشناخته است. اما این یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای عصبی حمله می کند. در مورد MS، این عملکرد سیستم ایمنی بدن، میلین (ماده چربی که پوشش و محافظت از فیبرهای عصبی مغز و نخاع را برعهده دارد) از بین می برد.

میلین را می توان با پوشش عایق بر روی سیم های برق مقایسه کرد. هنگامی که میلین محافظ آسیب دیده و فیبر عصبی در معرض محیط قرار می گیرد، پیام هایی که در امتداد این عصب حرکت می کنند ممکن است آهسته یا مسدود شوند. حتی عصب ممکن است خودش آسیب ببیند.

عوامل خطرزا

سن

اگرچه ام.اس در هر سنی اتفاق می افتد ولیکن به طور معمول در افراد سنین 20تا40 سال شایع می باشد.

جنسیت

احتمال ابتلا به ام.اس در زنان دوبرابر مردان است.

وراثت

ریسک ام.اس در افراد دارای سابقه خانوداگی این بیماری بیشتر است.

عفونت

گونه هایی از ویروس ها با ام.اس در ارتباط هستند. درحال حاضر بیشترین تمرکز بر ارتباط بین ام.اس با ویروس Epstein-Barrمی باشد، ویروسی که باعث منونوکلئوز(افزایش منوسیت ها در خون) عفونی می شود.

نژاد

سفیدپوستان به ویژه خانواده هایی با نژاد اروپای شمالی، در بیشترین ریسک ابتلا به ام.اس قرار دارند. آسیایی ها ، آفریقایی ها و آمریکایی های بومی کمترین ریسک را دارا هستند .

عوامل جغرافیایی و نور خورشید

ام.اس در کشورهایی با آب و هوای معتدل معمول تر است که شامل اروپا ، جنوب کانادا ،شمال ایالات متحده ، نیوزیلند و جنوب استرالیا می شود. به نظر می رسد که ریسک این بیماری با عرض جغرافیایی افزایش می یابد .

به بیان دیگر کمبود نور خورشید و ویتامین D ام اس در کشورهای دور از استوا رایج تر است. یعنی می تواند به این معنی باشد که کمبود نور خورشید و کمبود ویتامین D در این وضعیت نقش مهمی ایفا می کند. اگر چه مشخص نیست که آیا مکمل های ویتامین D می توانند به جلوگیری از ام اس کمک کنند یا خیر.

سیگار کشیدن

افرادی که سیگار می کشند تقریبا دو برابر بیشتر احتمال ابتلا به اسکلروز متعدد در مقایسه با کسانی است که سیگار نمی کشند دارند.

چاقی نوجوانی

افرادی که در طول سال های نوجوانی چاق بودند، خطر ابتلا به MS بیشتری دارند

سایر بیماری ها

افراد در صورت ابتلا به یکی از بیماری های اتوایمیون زیر ، ریسک افزایش یافته برای ابتلا به ام.اس خواهند داشت:

• بیماری تیروئید
• دیابت نوع 1
• بیماری روده تحریک پذیر

علائم بیماری ام اس

علائم حرکتی

• بی حسی یا ضعف در یک یا چند اندام که به طور معمول در یک طرف از بدن هر بار اتفاق می افتد،یا پاها همراه با تنه
• احساس برق گرفتگی که با حرکات خاصی در گردن ایجاد می شود به خصوص خم شدن گردن به جلو (علامت لرمیت)
• لرزش،عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار

علائم بینایی

• از بین رفتن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً هر بار دریک چشم اغلب همراه با درد هنگام حرکت دادن چشم
• دوبینی طول کشیده
• تاری دید

سایر علائم شایع

• لکنت زبان
• خستگی
• سرگیجه
• مور مور شدن یا درد در قسمت هایی از بدن
• مشکلات عملکرد جنسی ، روده و مثانه

عوارض بیماری ام اس

• افسردگی
• اضطراب
• برخی از اختلالات شناختی
• مشکلات حرکتی

همانطور که به سن شما اضافه می شود، برخی از ناتوانی های MS ممکن است واضح تر شود. اگر مسائل مربوط به تحرک داشته باشید، ممکن است در معرض خطر بیشتر برای شکستگی های استخوانی به علت سقوط قرار بگیرید. داشتن شرایط دیگری مانند آرتریت و پوکی استخوان می تواند مشکل را پیچیده کند. مشکلات حرکتی نیز می تواند به عدم فعالیت بدنی منجر شود، که می تواند منجر به مشکلات دیگر سلامتی شود. خستگی و مسائل مربوط به تحرک نیز ممکن است بر عملکرد جنسی تاثیر بگذارد.

تشخیص بیماری ام اس

آزمایش خون

آنالیز خون کمک به حذف و رد برخی عفونت ها و بیماریهای التهابی با علائم مشابه ام.اس می کند.

بیرون کشیدن مایع نخاعی (پونکسیون کمر)

در این فرایند، پزشک یا پرستار جهت آنالیزهای آزمایشگاهی، نمونه کوچکی مایع مغزی نخاعی را بوسیله ی پاراسنتز از کانال نخاعی فرد بیرون می کشد. این نمونه می تواند نمایانگر شرایط غیرنرمال مرتبط با ام.اس همچون سطوح غیرنرمال سلول های سفید خون و یا پروتئین ها باشد . همچنین این فرایند در رد عفونت های ویروسی و بیماریهای دیگر با علائم عصبی مشابه ام.اس، کمک کننده خواهد بود .

MRI

در این تست از جریان های قوی مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از ارگان های بدن استفاده می کنند. MRIآشکارکننده جراحات و آسیب های عصبی است، جراحاتی که نشانگر از دست دهی میلین ناشی از بیماری ام.اس در مغز و طناب نخاعی هستند . به هرحال این نوع جراحات تحت شرایط دیگری همچون لوپوس یا بیماری التهابی لایم (Lyme disease) نیز دیده می شوند بنابراین وجود چنین آسیب ها و ضایعاتی دال بر ابتلای قطعی به بیماری ام.اس نمی باشد.

درطول MRI، فرد بر روی میز محرکی خوابیده و این میز وارد دستگاه بزرگ لوله ای شکلی می شود که در حین انجام اسکن، صدای بلندی شبیه به صدای ضربه از خود تولید می کند. اغلب موارد انجام این تست، حداقل 1 ساعت طول می کشد. باوجودیکه این تست کاملاً بدون درد است ولیکن به برخی افراد احساسِ "ترس از درون محفظه بسته قرار گرفتن" دست می دهد و در صورت لزوم پزشک مسکن یا آرام بخش تجویز می کند .

همچنین به منظور مشخص شدن ضایعات فعال از تزریق مادۀ رنگی درون ورید استفاده می شود. در این صورت پزشک قادر به تشخیص قرار گیری بیماری در فاز فعال خواهد بود حتی اگر علائمی از بیماری ظاهر نشده باشد. تکنیک های جدید MRI،جزئیات بیشتری را در مورد آسیب فیبرهای عصبی، از بین رفتن دائمی میلین و یا ترمیم آن فراهم می سازند .

تست های تحریکی

این نوع تست سیگنال های الکتریکی ارسال شده از سوی مغز در پاسخ به تحریک را اندازه گیری می کند. در این تست از تحریک دیداری و یا تحریک الکتریکی استفاده می شود بدین شکل که جریان های الکتریکی کوتاهی به بازو یا پاهای فرد داده می شود .

پیشگیری از بیماری ام اس

• تعدادی از مطالعات در مورد اینکه آیا سطح ویتامین D در ام اس تاثیر دارد یا خیر بررسی شده اند. سطح بالاتری از ویتامین D ممکن است از MS جلوگیری کند.
• یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ بر روی موش ها نشان می دهد که روزه می تواند اثرات مفیدی برای ام اس از نوع عود-بهبود را فراهم کند.
• یک گزارش در ۲۰۱۶ نشان داد خطر ابتلا به MS در افرادی که قهوه زیادی مصرف می کنند (حدود ۴ فنجان در روز) به میزان قابل توجهی پایین تر است.

روش های درمانی بیماری ام اس

1)درمان خانگی بیماری ام اس

استراحت به میزان کافی

خستگی از علائم معمول ام.اس است و استراحت منجر به کاهش خستگی خواهد شد .

ورزش کردن

ورزش هوازی منظم در موارد خفیف تا متوسط ام.اس مزایای بسیار مفیدی به همراه دارد . این مزایا عبارتند از بهبود قدرت و تونوس عضلانی، ایجاد تعادل و هماهنگی و کمک به کاهش افسردگی . شنا نمونه ی بسیاری خوبی از ورزش هوازی مناسب برای بیماران ام.اسی حساس به گرما می باشد .

دوری از گرمای شدید

گرمای شدید می تواند منجر به ضعف شدید عضلانی شود. اگرچه برخی افراد مبتلا به ام.اس با گرما اذیت نمی شوند و حتی از حمام و دوش آب گرم لذت می برند، ولیکن پیش از در معرض قرار گیری با حرارت بیش از حد، جوانب احتیاط را به جا آورید تا وقتیکه از چگونگی واکنش خود مطلع شوید. هیچگاه در سونا یا جکوزی حاضر نشوید مگر اینکه فردی را به عنوان همراه در کنار خود داشته باشید تا در صورت لزوم به خروج شما از محل کمک کند. چنانچه دچار تشدید علائم توسط گرما شدید ، سرد کردن بدن برای مدت چند ساعت منجر به بازگشت شما به حالت نرمال خواهد شد .

پایین آوردن دمای بدن

بسیاری از بیماران مبتلا به ام.اس با گرما، علائم بیماری شان تشدید می شود . چنانچه در منطقه گرم و مرطوبی زندگی می کنید، درخانه تهویه مطبوع داشته باشید. همچنین حمام ولرم یا سرد نیز می تواند تسکین دهنده و آرام بخش با شد.

داشتن یک رژیم غذایی متعادل و کامل

یک رژیم غذایی سالم و متعادل منجر به حفظ قدرت سیستم ایمنی بدن شما خواهد شد.

2)درمان بیماری ام اس با تغذیه

رژیم غذایی بیماران مبتلا ب ام اس باید شامل موارد زیر باشد:

• انواع سبزیجات و میوه ها
• منابع پروتئین بدون چربی، مانند ماهی و مرغ بدون پوست
• غلات کامل و دیگر منابع فیبر
• آجیل
• حبوبات
• محصولات لبنی کم چرب
• آب مناسب و سایر مایعات

ممنوعیت غذایی!

• چربی های اشباع شده
• چربی ترانس
• گوشت قرمز
• غذاها و نوشیدنی هایی با قند بالا
• مواد غذایی با سدیم بالا
• غذاهای بسیار فراوری شده

3)درمان بیماری ام اس در طب سنتی

سرکه سیب

چنان چه با بیماری ام اس دست و پنجه نرم می کنید، مصرف سرکه سیب می تواند برای سلامتی تان مفید باشد. برای درمان بیماری ام اس با سرکه سیب به روش زیر عمل کنید:

الف. ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب حل کنید.
ب. مقداری اندکی عسل نیز به آن اضافه کنید.
پ. این محلول را روزی ۲ بار، به مدت چند روز، میل کنید.

زنجبیل

زنجبیل نیز می تواند به مقابله علیه بسیاری از علائم بیماری ام اس کمک کند. برای درمان بیماری ام اس با زنجبیل به روش زیر عمل کنید:

الف. روزانه، بیش از ۳ فنجان دمنوش (چای) زنجبیل بنوشید. یک قاشق چای خوری ریشه ی تازه ی زنجبیل رنده شده را در آب جوش بریزید و چند دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. این دمنوش را صاف کنید و بنوشید.
ب. هم چنین، می توانید زنجبیل تازه ی رنده شده را به سس های سالاد و سس های طعم دهنده ی غذا بیفزایید.

بابونه

بابونه نیز یکی دیگر از گیاهان دارویی محبوب برای مبارزه با بیماری ام اس است؛ زیرا این گیاه دارویی دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، و تقویت کنندگی دستگاه ایمنی بدن است.

الف. ۲ قاشق چای خوری بابونه ی خشک شده را در یک فنجان آب داغ بریزید. درب فنجان را بپوشانید و ۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد؛ سپس این دمنوش آرامش بخش را صاف کنید و روزی دو بار بنوشید.
ب. هم چنین، می توانید برای کاهش تنش و آرامش ماهیچه های تان حمام بابونه را نیز امتحان کنید. یک مشت گل بابونه را به مدت ۱۰ دقیقه، در ظرف شیشه ای حاوی آب داغ دم کنید. این آب را در آب وان حمام تان بریزید. به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در وام بخوابید. هفته ای چند بار از این حمام لذت ببرید.

4)درمان بیماری ام اس با مکمل ها

• روغن ماهی
• پروبیوتیک ها
• مولتی ویتامین های قوی
• آنزیم های گوارشی
• ویتامین ب۱۲
• آستاکسانتین
• ویتامین دی

5)درمان دارویی بیماری ام اس

گر ام اس از نوع عود و بهبود(RRMS) دارید، داروهای اصلاح کننده بیماری برای کاهش پیشرفت ام اس طراحی شده و میزان عود بیماری شما کاهش می یابد. داروهای تعدیل کننده بیماری خود تزریقی عبارتند از گلاتیرامر (کوپاکون) و اینترفرون های بتا مانند:

• آونکس (Avonex)
• بتاسرون (Betaseron)
• اکستاویا (Extavia)
• پلگریدی (Plegridy)
• ربیف (Rebif)

داروهای خوراکی برای ام اس از نوع عود و بهبود عبارتند از:

• دی متیل فومارات (Tecfidera)
• فینگولیمود fingolimod (گیلنیا)
• تری فلومونید (Aubagio)

درمان های تزریق داخل وریدی برای ام اس از نوع عود و بهبود عبارتند از:

• آلمتوزوماب Alemtuzumab (Lemtrada)
• ناتالیزوماب (تیزابری)
• میتوکسانترون Mitoxantrone (Novantrone)، که فقط برای MS شدید است

قابل ذکر است داروهای اصلاح کننده بیماری در درمان ام اس پیشرونده موثر نیست. پزشک می تواند کورتیکواستروئیدها، مانند متیل پردنیزولون (Medrol) و پردنیزون (Deltasone) را برای درمان عود بیماری، تجویز کند.