منظور از سندرم سینستزیا چیست | نشانه ها + علل

سندرم سینستزیا یا بیماری حس آمیزی یک بیماری شایع نیست و بیشتر زنان و هنرمندان دچار این اختلال می شوند. علت اصلی این بیماری مشخص نیست اما می تواند باعث افزایش خلاقیت در افراد شود. تانما در این مطلب علاوه بر بیان علائم اختلال سینستزیا، روش تشخیص و درمان آن را بیان می کند؛

سندرم سینستزیا چیست ؟

سینستزیا به این معناست که وقتی یکی از حواس یا قسمتی از آن فعال می شود یکی دیگر از حواس نامربوط و یا قسمتی از آن نیز به طور همزمان فعال می شود.به طور مثال وقتی شخص یک صدا را می شنود بلافاصله یک رنگ یا فرم را در " چشم ذهن " خود می بیند . به این افراد سینستت می گویند.

به عبارت دیگر افراد مبتلا به حس آمیزی یا سینستیت ها (Synesthetes) می توانند صداها را “ببینند”، کلمات را بچشند یا رایحه ها را با پوست خود لمس کنند. آن ها حتی ممکن است مفاهیم انتزاعی مانند زمان را در اطراف خود ببینند!

سنستزیا، پدیده ای کاملاً غیر ارادی است؛ شخص نیازی ندارد به طور آگاهانه از حس دومش استفاده کند. این تجربه به تنهایی و در پاسخ به یک محرک حاصل می شود؛ در نتیجه فرد نمی تواند آن را کنترل کند. همچنین سینستزیا بسیار پایدار است و در سنین کم شکل گرفته و با گذر زمان تغییر نمی کند.

از سویی دیگر به گفته دانشمندان، این توانایی ژنتیکی است و نمی توان آن را نوعی اختلال نامید، چون این توانایی فرد را از انجام کارهای خود بازنمی دارد. دانشمندان معتقدند که حواس این افراد، با هم ادغام شده و با تحریک یکی از حواس پنجگانه آن ها، حس دیگر هم تحریک می شود.

شیوع سندرم سینستزیا

میزان شیوع این اختلال در حدود ۴ درصد می باشد. همچنین این پدیده در بین زنان شایع تر از مردان است، در نتیجه احتمال داده می شود این وضعیت مربوط به کروموزوم X باشد. سینستزیا در بین هنرمندان نیز 8 برابر بیشتر از جمعیت عادی دیده می شود.

انواع سندرم سینستزیا

سینستزیای اکتسابی

که در اثر آسیب مغزی به وجود می آید و ممکن است در افراد اسکیزوفرن و اتیستیک مشاهده شود.

سینستزیای ناشی از مصرف مواد و دارو

که در افرادی که LSD و یا مسکالین مصرف نموده اند به وجود می آید.

سینستزیای ذاتی یا تحولی

که از کودکی در فرد بوده و ممکن است تا پس از بلوغ و پایان عمر نیز ادامه داشته باشد.

علت سندرم سینستزیا

افراد مبتلا به بیماری حس آمیزی معمولا با آن متولد می شوند (مادرزادی) یا در سنین خیلی پایین کودکی به آن مبتلا می شوند. همچنین ممکن است در سنین بالاتر نیز ایجاد شود. تحقیقات نشان می دهند که سینستزیا می تواند به صورت ژنتیکی به ارث برسد.

هر یک از حواس پنجگانه شما نواحی متفاوتی از مغز را تحریک می کنند. برای مثال، نگاه کردن به دیوار به رنگ زرد نئونی، قشر بینایی اولیه (در پشت مغز) را تحریک می کند. همچنین، اگر به بیماری سینستزیا مبتلا باشید، ممکن است هنگام نگاه کردن به دیوار احساس کنید که می توانید مزه ی آن را بچشید.

بنابراین، نه تنها قشر بینایی اولیه شما توسط رنگ تحریک می شود، بلکه لوب پریتال (که به شما می گوید هرچیزی چه طعمی دارد) نیز تحریک می شود. به همین دلیل است که محققان معتقدند که در افراد مبتلا به بیماری حس آمیزی ارتباطات زیادی بین بخش های مختلف مغز وجود دارد که به محرک حسی متصل هستند.

برخی از مواد می توانند باعث شوند که به طور موقت دچار بیماری سینستزیا شوید. استفاده از داروهای روانگردان می تواند تجربیات حسی تان را تقویت کرده و به هم ارتباط دهد. مسکالین، سیلوسایبین و LSD به دلیل توانایی شان در القای این پدیده، مورد مطالعه قرار گرفته اند. نشان داده شده است که محرک های دیگری مانند کانابیس، الکل و حتی کافئین نیز باعث سینستزیا موقتی می شوند.

اختلال سینستزیا در هنرمندان

سینستزیا در بین هنرمندان 8 برابر بیشتر از جمعیت عادی دیده می شود. به عنوان مثال:

• Victor Hugo شاعر، داستان نویس و نمایشنامه نویس پیرو سبک رومانتیسم فرانسوی
• Friedrich Nietzsche فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، جامعه شناس، آهنگساز و فیلولوژیست کلاسیک بزرگ آلمانی و استاد لاتین و یونانی
• David Hockney نقاش، طراح، چاپگر، عکاس انگلیسی و یکی از مهم ترین پیشگامان جنبش پاپ آرت دهه ۱۹۶۰
• Ludwig Wittgenstein فیلسوف نامدار اتریشی قرن بیستم بود که باب های زیادی را در فلسفهٔ ریاضی، فلسفهٔ زبان، و فلسفهٔ ذهن گشود.
• Vincent van Gogh ونسان وَن گوگیک نقاش پسادریافتگر هلندی بود که کار او تأثیر گسترده ای بر هنر سده ۲۰ (میلادی) داشت.
• Wassily Kandinsky نقاش و نظریه پرداز هنری روس
• Ludwig van Beethoven موسیقی دان و آهنگساز اهل آلمان بود. وی شخصیتی مهم در انتقال بین دوره های کلاسیک و رمانتیک در موسیقی غرب بود و یکی از بزرگترین آهنگسازان اروپایی به حساب می آید.
• Vladimir Nobpkov نویسنده رمان، داستان کوتاه، مترجم و منتقد چندزبانه روسی-آمریکایی بود.
• یوهان ولفگانگ فون گوته، نویسنده کتاب تئوری رنگ ها، یکی از کلیدهای اصلی ادبیات آلمانی, سینستزیا داشته است.
• تشریح مغز انشتین اعصاب اضافه ای را نشان می داد که قسمت های مختلف آن را در ارتباط قرار می دادند.
• استعاره های بی نظیر ویلیام شکسپیر ارتباط میان حواس مختلف را به وضوح نشان می دهند.
• ارتباط علمی میان رشته ای لیو ناردو داوینچی ممکن است به دلیل وجود سینستزیا باشد.
• همچنین نیوتن نیز مطالعاتی زیادی بر روی رنگ باریکه های نور و ارتباط آن ها با نوت های موسیقی داشته.
• به سبب اختلال جابجایی حسی، « دنیل تمت» اعداد را درست مثل رنگ ها تصور می کند. هر یک از اعداد برای او شکل، رنگ و بافت خاصی دارند. او بدون اینکه تلاشی برای محاسبات در ذهنش بکند، نتیجه محاسبات را می بیند. او حتی می تواند احساس کند که یک عدد «اول» است یا «مرکب». او عدد ۲۸۹ را زشت می بیند، ۳۳۳ را جذاب می یابد، عدد پی را زیبا می داند و ۶ حس خاصی در او برنمی انگیزد. جالب این که نام او ابتدا "Daniel Paul Corney " بوده است , او نام "Tammet" را (به زبان استونیایی یعنی درخت بلوط) با توجه به شخصیتش متناسب تر می بیند.

علائم سندرم سینستزیا

• ادراکات غیرارادی (طعم اشکال، شنیدن رنگ ها و...)
• محرک های حسی که به طور مداوم و قابل پیش بینی منجر به تعامل بین حواس می شوند (برای مثال هر بار که حرفA را می بینند، آن را به رنگ قرمز مشاهده می کنند)
• توانایی توصیف ادراکات غیرمعمول به دیگران

مزایا اختلال سینستزیا

• سریع تر پیدا کردن یک کلمه خاص در بین یک متن.
• حافظه تصویری قوی؛ سینستزیا باعث می شود شخص به هنگام حفظ کردن یک متن یا عدد علاوه بر شکل کلمات ، شخصیت آن ها و رنگ آن ها یا حتی مزه و بوی آن ها را به یاد بسپارد.
• حافظه بلند مدت بالا تر از حد معمول.

معایب اختلال سینستزیا

• حس تنهایی ،درک نشدن ،عدم توانایی در به اشتراک گذتشتن احساسات اهمیت نداشتن برای دیگران ، احمق شمرده شدن (مخصوصا در کودکان) ، بی اعتمادی به دنیای بیرون و نداشتن قدرت توصیف شخصیت و علایق خود. سینستزیا نیازی به توضیح ندارد.
• افراد دارای (OLP (ordinal linguistic personification به هر حرف الفبا یا اعداد به دید یک انسان نگاه می کنند. مثلا ممکن است حرف A یک زن 29 ساله باشد اما عدد 2 یک پسر بچه بازیگوش! در نتیجه کلماتی که این افراد دوست دارند تحت تاثیر قرار می گیرند. دقت کنید که این حالت منافاتی با رنگی بودن اعداد ندارد .
• برای افرادی که صدا ها رنگ دارند ممکن است در برداشتشان از یک نفر حتی در برخورد اول تاثیرگذار باشد. البته این به معنی قضاوت در مورد آن ها نیست.
• مشکل محاسبات ریاضیات. بسیاری از افراد دارای سینستزیا قبول کرده اند که ممکن است در محاسبات مشکل داشته باشند (با توجه به شرایط فیزیکی در لحظه محاسبه) اما در درک اشکال فضایی و مختصات در سه بعد عملکرد خیلی خوبی دارند. در این مورد محققان در حال آزمایش بیشتر هستند.
• سینستزیای حروف به رنگ می تواند در صورت وجود سینستزیای صدا به رنگ، با گوش دادن به موزیک تشدید شود. همچنین گوش دادن به گروه کر ناهماهنگ می تواند باعث سر درد و یا حالت تهوع در آنان شود.
• تب می تواند باعث تشدید سینستزیا شود و حتی فعالیت های روز مره را مختل کند. اما با اتمام آن بدن به حالت نرمال برمی گردد.
• مغز این افراد ممکن است زود تر از non-synesthetes خسته شود.

روش تشخیص اختلال سینستزیا

تست حس آمیزی روانی

• می توانید از تست های سینستزیای آنلاین استفاده کنید یا اگر باور دارید که به بیماری حس آمیزی مبتلا هستید، برای تشخیص از خودتان سوالاتی بپرسید.
• آیا هنگامی که حرف A را تصور می کنید، ذهنتان برای آن رنگی تعیین می کند؟
• کل حروف الفبا را در نظر بگیرید. یکی یکی تصور کنید و رنگی را که هنگام تصور حروف در ذهن تان ظاهر می شود را بنویسید.
• این کار را یک تا دو ساعت بعد تکرار کنید.
• آیا هر بار که هر یک از حروف را تصور می کنید به رنگ یکسانی در ذهن تان ظاهر می شود؟

اگر این چنین باشد، ممکن است به بیماری سینستزیا مبتلا باشید. همچنین می توانید از روش زیر استفاده نمایید:

• موسیقی کلاسیکی پخش کنید و چشم هایتان را ببندید.
• موسیقی انتخاب کنید که از قبل برایتان آشنا نباشد.
• سپس آرام باشید و ببینید که چه چیزی در زمینه دیدتان ظاهر می شود.
• موسیقی چه رنگی است؟ آیا به نظر می رسد که هر ساز موسیقی رنگ متفاوتی دارد؟
• آیا در کنار آنچه می شنوید، ترکیب بصری قوی دارید؟
• اگر این چنین است، ممکن است به بیماری حس آمیزی مبتلا باشید.

روش های درمان اختلال سینستزیا

درمانی برای بیماری سینستزیا وجود ندارد. به نظر می رسد که بسیاری از افراد، از درک جهان به گونه متفاوت از جمعیت عمومی لذت می برند. از طرفی دیگر، برخی از سینستزها احساس می کنند که این بیماری آنها را از بقیه جدا کرده است. آنها ممکن است در توضیح تجربیات حسی خود دچار مشکل شوند. چرا که بسیار متفاوت هستند. آشنایی با سایر مبتلایان به اختلال سینستزیا می تواند به کاهش حس انزوا کمک کند.

همچنین، صحبت با متخصص سلامت روانی می تواند به شما کمک کند تا ارزشی که بیماری حس آمیزی به زندگی تان اضافه می کند را ببینید. به جای داشتن یک سمت غالبی از مغز راست یا چپ، ممکن است متوجه شوید که هر دو سمت مغزتان هنگامی که کار می کنید، به خوبی هماهنگ هستند.