سلامت چشم در هر سنی باید مورد توجه قرار گیرد زیرا هر نوع آسیبی به این عضو مهم می تواند جوانب مختلف زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین لازم است برای حفظ و ارتقاء سلامت بینایی خود همواره مراقبت های لازم را بدانید و اعمال کنید. تانما در این مطلب ضمن بیان بیماری های شایع چشمی در دوران کودکی و سالمندی، روش های مراقبت از چشم های سالم و آسیب دیده را برایتان بیان می کند؛

سلامت چشم در کودکان

سلامت چشم در کودکان بسیار مساله مهمی است و نباید فراموش کنیم که رشد بینایی در لحظه تولد کامل نیست و این روند تا حدود 2سالگی ادامه می یابد. همچنین مشکلات بینایی در میان کودکان بسیار شایع است اما با وجود این شاید کمتر مورد توجه قرار گیرند. با اینکه برخی مشکلات چشمی را می توان با تجویز عینک حل کرد، برخی دیگر به توجه و مراقبت های پزشکی بیشتری نیاز دارند و هر چه زودتر متوجه علائم آن شوید بهتر است.

اغلب بیماری های چشمی در کودکان علائم شایعی دارند و والدین هم با دیدن آنها کودک را به پزشک ارجاع می دهند، ولی بیماری های چشمی دیگری هم وجود دارند که بدون علامت هستند و اگر تشخیص داده نشوند، زمان طلائی درمان از دست خواهدرفت. از جمله بیماری های چشم در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تنبلی چشم

شیوع «آمبلیوپی» یا «تنبلی چشم»، 4-3 درصد است. علت تنبلی چشم کودکان، اختلال در سیر تکاملی مغز است. در این اختلال ساختمان چشم کودک سالم، ولی دید او کم است.

انسداد مجرای اشکی

بعد از تولید اشک، مایع اشکی از دو منفذ نزدیک بینی در پلک بالا و پایین وارد کیسه اشکی و از آنجا وارد بینی سپس حلق می شود و از حلق هم بلعیده خواهدشد. تولید اشک دائمی است و تخلیه آن هم در نهایت به صورت بلع است. اگر مجرای اشک بسته شود، اشک وارد حلق نمی شود و از کنار چشم سرازیر خواهدشد. انسداد باعث می شود اشک تجمع یافته در کیسه عفونت کند و آبریزش چشم با ترشح توأم شود. چشم چنین کودکانی نیمه بسته و دارای ترشح است و اغلب مادران هم سعی می کنند ترشحات را تمیز کنند.

گلوکوم (آب سیاه) مادرزادی

گلوکوم بیماری نادر، ولی بسیار مهمی است. گلوکوم مادرزادی یا آب سیاه بیش از 80 درصد مواقع در سال اول بعد از تولد تشخیص داده می شود. آب سیاه 3 علامت مهم دارد؛ اشک ریزش، انقباض های پلکی، ترس از نور (کودک در برابر نور عکس العمل نشان می دهد)

بیماری های چشم کودکان

سلامت چشم در کودکان

سلامت چشم در سالمندان

سلامت چشم در سالمندان را باید جدی گرفت زیرا چشم عضو اصلی بدن است و اگر آسیب ببیند و به موقع درمان نشود، کیفیت زندگی فرد تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. افراد خصوصا در دوران سالمندان نیاز بیشتری به مراقبت های لازم از چشم دارند چون سلامت چشم آن ها در ارتقاء کیفیت زندگی و سطح ارتباطات آن در این دوران نقش مهمی دارند. از جمله بیماری های چشم در سالمندان می توان به آب سیاه، آب مروارید، تحلیل لکه زرد مربوط به سن و اختلال شبکه مربوط به دیابت اشاره کرد.

تست های سلامت چشم

  • تست بینایی
  • تست کور رنگی
  • تست حرکتی چشم
  • تست کاور یا بررسی انحراف چشم
  • تست رتینوسکوپی
  • تست درک عمق
  • تست انکسار سنجی یا شکست نور
  • تست اسلیت لامپ

نکات مهم مراقبت از چشم

بایدهای مراقبت از چشم

  • بهداشت خوب چشم ها را با شستن صحیح آن ها با آب سرد و یا گلاب در هر روز حفظ کنید.گلاب در کاهش فشار چشم و خارش به ویژه در تابستان موثر است.
  • برای اینکه چشم هایتان همیشه سالم باشند، نیاز است که به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کنید.
  • به مقدار کم از قطره های چشم ضدحساسیت استفاده کنید.
  • از عینک های محافظ در برابر اشعه ی فرابنفش استفاده کنید.
  • هنگام کار با مواد شیمیایی، جوشکاری و در هر مکانی که ذرات معلق آسیب رسان در آن وجود دارد، از عینک مخصوص استفاده کنید.
  • سعی کنید هر شب به میزان کافی بخوابید تا از خستگی چشم جلوگیری کنید. افراد بزرگسال به ۷ الی ۸ ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند.
  • با سه بار در هفته ورزش کردن و هربار به مدت حداقل ۳۰ دقیقه ، احتمال بیماری های جدی چشم مثل آب سیاه و تحلیل بافت شبکیه را کاهش دهید.
  • تا حد امکان زمان نگاه کردن به صفحه ی لوازم الکترونیکی را کاهش دهید
  • صفحه ی رایانه را در راستای چشم هایتان تنظیم کنید
  • زمانی که به صفحه ی رایانه نگاه می کنید کمتر پلک می زنید که موجب خشکی چشم می شود. تلاش کنید تا آگاهانه هر ۳۰ ثانیه پلک بزنید.
  • پس از ۲۰ دقیقه کار، به جسمی که ۶ متر از شما دورتر است برای ۲۰ ثانیه نگاه کنید. با تنظیم زنگ یادآور بر روی موبایل، می توانید این کار را به خودتان یادآوری کنید.
  • در مکان هایی با نور کافی کار و مطالعه کنید.
  • غذاهایی بخورید که برای سلامت چشم مفید هستند.
نبایدهای مراقبت از چشم

بایدهای مراقبت از چشم

نبایدهای مراقبت از چشم

  • از لمس کردن چشم ها بدون شستن دست ها پرهیز کنید.
  • از نگه داشتن لنزها در چشم هایتان برای بیش از ۱۹ ساعت پرهیز کنید.
  • هیچ گاه در حالی که چشم تان آرایش دارد، به رختخواب نروید؛ چرا که احتمال دارد ریمل یا خط چشم به داخل چشم تان رفته و باعث سوزش آن شود.
  • از مطالعه در نور کم خودداری کنید چون باعث فشار روی ماهیچه های چشم می شود.
  • عینک هایی را که مناسب نیستند استفاده نکنید، این برای کودکان اهمیت ویژه ای دارد.
  • از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بسیار دوری کنید .
  • چشم های خود را به طور غیر ضروری مالش ندهید.
  • از غذاهای غنی از روغن، چرب یا تند پرهیز کنید.
  • اگر هر گونه جسم خارجی وارد چشم یا داخل پلک گردد می بایست با گوشه یک دستمال تمیز و با احتیاط فراوان آنرا بیرون آورد. در این حالت از مالیدن چشم خودداری نمائید.

چند راهکار و شیوه صحیح مراقبت چشم

الف) مراقبت از چشم با اصلاح سبک زندگی

سیگار نکشید.

ورزش کنید.

خوب بخوابید.

استرس خود را کنترل کنید.

از رژیم غذایی غنی ویتامین C استفاده کنید.

معاینه عمومی منظمی داشته باشید.

زمانی که در معرض نور خورشید قرار می گیرید، عینک آفتابی محافظ و یا کلاه خود را بپوشید.

بهداشت چشم خود را به خوبی رعایت کنید.

ب) مراقبت از چشم با تغذیه سالم

غذاها و ویتامین های مؤثر بر سلامت چشم

ویتامین A

توصیه می شود برای سلامت عمومی چشم غذاهای غنی از ویتامین A مانند سیب زمینی شیرین، سبزیجات دارای برگ سبز، کدو تنبل و فلفل دلمه ای به جای مکمل ها استفاده کنید.

ویتامین E

رژیم غذایی کافی حاوی ویتامین Eهمانند آجیل ، دانه ها و روغن های پخت و پز، ماهی سالمون، آووکادو و سبزیجات دارای برگ سبز برای حفظ سلامت چشم توصیه می شود.

ویتامین C

مرکبات و میوه های گرمسیری، فلفل دلمه ای، کلم بروکلی و کلم پیچ حاوی مقادیر زیادی ویتامین C هستند که گزینه خوبی برای تقویت مصرف روزانه می باشند.

ویتامین 2B یا ریبوفلاوین

مقامات بهداشتی مصرف 1.1-1.3 میلی گرم ریبوفلاوین را در روز توصیه می کنند. تامین این مقدار ویتامین معمولا آسان است زیرا بسیاری از غذاها از جمله جو دوسر، شیر، ماست، گوشت گوساله و غلات غنی شده سرشار از ریبوفلاوین هستند.

نیاسین

برخی منابع غذایی شامل گوشت گاو، مرغ، ماهی، قارچ، بادام زمینی و حبوبات حاوی نیاسین هستند.

مراقبت از چشم با تغذیه سالم

ویتامین های مؤثر بر سلامت چشم

لوتئین و زیگزانتین

لوتئین و زیگزانتین بخشی از خانواده کاروتنوئید، گروهی از ترکیبات مفید که توسط گیاهان تولید می شوند هستند. اسفناج پخته شده، کلم پیچ و کلم برگ سرشار از این کاروتنوئید ها هستند.

اسیدهای چرب امگا 3

برای افزایش اسید های چرب دریافتی از رژیم غذایی می توانید مصرف ماهی، بذر کتان، دانه های چیا، سویا و مغزهای خوراکی را افزایش دهید. اسیدهای چرب امگا سه در روغن های پخت و پز مانند کانولا و روغن زیتون نیز وجود دارند.

تیامین

غلات، گوشت قرمز و ماهی سرشار از تیامین هستند و همچنین این ماده مغذی اغلب به غذاهایی مانند غلات صبحانه، نان و پاستا نیز افزوده می شود.

غذاهای مضر برای سلامت چشم

  • از مصرف گوشت های خشک و فرآوری شده تا حد امکان پرهیز کنید.
  • برای جلوگیری از ضع بینایی و دید مصرف غذاهای غلیظ مانند حلیم و کله پاچه را به حداقل برسانید.
  • مواد غذایی نفاخ و تحریک کننده معده و روده عدس، پیاز، سیر، تره، شاهی، بادنجان، باقلا، لوبیا، کلم، شوید، زیتون خام
  • خوراکهای ترش مانند سرکه، سیب ترش برای بینایی خوشایند نیستند.
  • مصرف زیاد خوراکهای شور مانند کنسروها، خیارشور، چیپس و پفک دلیلی است بر ضعف بینایی شما
  • در حالت سیری هرگز به غذاخوردن ادامه ندهید.
  • سیر و با شکم پر خوابیدن از علل دیگر ایجاد ضعف چشم است.

ج) مراقبت از چشم با طب سنتی

بادام و رازیانه

  • بادام و دانه رازیانه را پودر کنید.
  • این پودر و یک لیوان شیر را قبل از رفتن به تخت خواب مصرف کنید.
  • از مصرف آب به مدت دو ساعت بعد از مصرف شیر پرهیز کنید.
  • برای چهل روز از این برنامه پیروی کنید.

آبمیوه ای مفید برای سلامت چشم

برای تقویت بینایی خود باید یک عدد انبه، یک لیوان انگور حبه شده، آب یک عدد لیموترش تازه، یک لیوان آب، یک قاشق غذاخوری عسل و در صورت تمایل 2 تکه یخ را با هم داخل مخلوط کن بریزند و روزانه آب آن ها را 2 تا سه لیوان میل کنند.

آب سبزیجات مفید برای سلامت چشم

سه عدد هویج، 2 ساقه کرفس، 150 گرم کلم (این کلم می تواند هر یک از انواع کلم مانند کلم پیچ، گل کلم، کلم بروکلی و کلم سفید و بنفش باشد) و چند قطره روغن زیتون را با هم داخل مخلوط کن بریزند و روزانه آب آن ها را 2 تا سه لیوان میل کنند.

نکات مهم مراقبت از چشم

مراقبت از چشم با طب سنتی

محلولی مفید برای سلامت چشم

افراد باید هر چند وقت یک بار چشم هایشان را با محلول هایی مانند عرق رازیانه و آب یا آب لیموترش تازه و آب شستشو دهند؛ شستشوی چشم ها با این محلول ها موجب دید بهتر چشم می شود.

دمنوشی مفید برای سلامت چشم

یک قاشق چای خوری میوه قره قات را به همراه سه لیوان آب در قوری بریزند و بگذارند به خوبی دَم بکشد؛ اشخاص باید این دمنوش را در طول روز میل کنند؛ مصرف این دَم کرده علاوه بر کاهش قند، فشار و چربی خون موجب سلامتی شبکیه چشم و تقویت بینایی هم می شود.

رفع یبوست و بهبود سلامت چشم

یکی از مهم ترین عوامل ضعف بینایی و ابتلا به ناراحتی های چشمی داشتن یبوست های مزمن است؛ برای این منظور مبتلایان به یبوست برای رفع مشکلشان باید 30 گرم برگ سنا، 10 گرم گل سرخ، 10 گرم گل ختمی و 10 گرم تخم گشنیز را با هم ترکیب کنند سپس یک قاشق غذاخوری از این مخلوط را به همراه سه تا چهار لیوان آب در قوری بریزند و بگذارند به خوبی دَم بکشد؛ افراد دچار این عارضه باید یک لیوان از این دمنوش را قبل از هر وعده غذایی به همراه کمی عسل میل کنند.

مراقبت از چشم های آسیب دیده

توصیه های کلی برای چشم های آسیب دیده

  • لمس مالش یا فشار به چشم نیاورید.
  • سعی در بیرون آوردن شی ایی که در چشم گیر کرده نکنید.
  • از پماد یا دارویی در چشم استفاده نکنید.
  • در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، ترجیحا متخصص چشم.

توصیه برای چشمی که جراحت دارد یا سوراخ شده

  • به آرامی روی چشم محافظی قرار دهید. ته یک فنجان کاغذی که روی استخوان های اطراف چشم قرار گیرد می تواند به عنوان یک محافظ چشم به شما کمک کند تا زمانی که به پزشکی توجه کنید.
  • با آب شستشو نکنید.
  • سعی در بیرون آوردن شی گیر کرده در چشم نکنید.
  • چشم را مالش ندهید یا فشاری بر روی آن نیاورید.
  • اجتناب از مصرف آسپرین، ایبوپروفن یا سایر داروهای غیر استروئیدی و ضد التهابی. این داروها خون را رقیق میکنند برای همین ممکن است خونریزی را افزایش دهد.
  • پس ازآنکه چیزی به عنوان محافظ چشم قرار دادید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

توصیه در صورت وجود یک شی یا ذرات در چشم

  • چشم را مالش ندهید.
  • به آرامی پلک بالا را بلند کنید طوری که مژه چشم پایینی زیر پلک بالایی قرار بگیرد. چندین بار پلک زدن به کمک اشک چشم می تواند باعث خروج ذرات و اشیاء از چشم شود
  • اگر ذره باقی بماند، چشم خود را بسته نگه دارید و به پزشکی مراجعه کنید.
مراقبت از چشم سالم

مراقبت از چشم آسیب دیده

توصیه در صورت سوختگی شیمیایی به چشم

  • بلافاصله چشم را با مقدار زیادی آب تمیز کنید
  • بلافاصله به اورژانش پزشکی مراجعه کنید.

توصیه در صورت ضربه به چشم

  • به آرامی یک کمپرس یخ را بر روی چشم قرار دهید به هیچ عنوان فشار وارد نکنید
  • اگر چشم سیاه، درد یا اختلال بینایی، حتی بعد از یک ضربه سبک رخ می دهد، بلافاصله با چشم پزشک و یا اتاق اورژانس تماس بگیرید. ​
  • به یاد داشته باشید که حتی یک ضربه سبک می تواند باعث آسیب قابل توجه به چشم شود. ​

توصیه در صورت ورود ماسه یا ضایعات کوچک در چشم

  • از eyewash برای بیرون کردن ذرات در چشم استفاده کنید. ​
  • چشم را فشار ندهید. ​
  • اگر ضایعات بیرون نیاید، چشم را ببندید و یک چشم پزشک را معاینه کنید و یا به نزدیک ترین اورژانس بروید ​.
آیا این مطلب مفید بود؟
نظر خود را بنویسید! لطفا کلیک کنید