"هفته چهلم بارداری" | شرایط مادر و جنین و دستورالعمل های مهم

هفته چهلم بارداری هفته ای است که مادر باردار باید هر لحظه منتظر وضع حمل و تولد فرزندش باشد. جنین در این هفته کاملا رشد کرده و حتی جایش در رحم مادر تنگ هم شده است. تانما در این مطلب نکاتی را در خصوص وضعیت مادر و جنین، تغذیه و چکاپ های هفته چهلم بارداری برایتان بازگو می کند؛

مادر در هفته چهلم بارداری

پیش از رسیدن به هفتۀ ۴۰ بارداری، پزشک در مورد زمان مراجعه به بیمارستان با شما صحبت خواهد کرد. در صورت خاص بودن شرایط شما، ممکن است پزشک بخواهد زودتر از موعد به بیمارستان مراجعه کنید. از زنانی که بارداری پرخطری دارند، درخواست می شود تا در صورت مشاهدۀ اولین نشانۀ شروع درد زایمان به بیمارستان مراجعه کنند، درحالی که از زنانی که بارداری آنها کم خطر است، خواسته می شود تا پس از گذشت یک ساعت یا بیشتر از انقباضات منظم رحم به بیمارستان مراجعه کنند.

این هفته از بارداری سرشار از احساسات شدید است. سعی کنید با نگرانی بیشتر، میزان اضطراب خود را افزایش ندهید. در صورت به دنیا نیامدن کودک تا هفتۀ ۴۰ بارداری، شما هنوز تحت نظر دقیق پزشک هستید، بنابراین باید همچنان صبور باشید و راهکارها و دستورات پزشکتان را دنبال کنید.

اگر انتخاب شما زایمان به روش سزارین بوده است، احتمالاً این عمل در هفتۀ آخر بارداری و با تشخیص پزشک انجام خواهد شد. اگر انتخاب شما زایمان به روش طبیعی بوده است و حالا نگران درد زایمان هستید و تا این زمان در مورد آن با پزشکتان مشورت نکرده اید، می توانید دربارۀ روش های تسکین درد زایمان طبیعی مطالعه داشته باشید و با پزشک دربارۀ روش انتخابی برای تسکین درد خود صحبت کنید.

علائم طبیعی و شایع

• کمردرد
• نفخ
• خستگی
• تکرر ادرار
• تورم پا
• گرفتگی عضلات پا
• ترشح پستان
• اختلالات خواب
• تغییرات خلق وخو
• انقباضات رحم

علائم غیر طبیعی

مادر باردار در صورت داشتن علائم زیر باید سریعا به پزشک مراجعه کند؛

• سردرد شدید
• تهوع و استفراغ
• تغییر در بینایی
• حساسیت به لمس
• مشکلات دیداری مثل تاری دید یا جرقه زدن چشم
• درد در ناحیۀ زیر دنده ها و بالای شکم
• تورم ناگهانی صورت، دست و پاها

جنین در هفته چهلم بارداری

تخمین اندازه متوسط جنین در هفته چهلم خیلی سخت است اما یک نوزاد به طور متوسط حدود 3500 گرم وزن و حدود 51.2 سانتی متر طول دارد. هر روز که می گذرد کودک شما کمی بزرگتر می شود، ناخن ها و موهای او هم به رشد خود ادامه می دهند. هنوز هم استخوان های جمجمه او قدری از هم جدا هستند و این به آن خاطر است که جمجمه بتواند کمی فشرده تر شده و به راحتی از مجرای زایمان عبور کند. تا حدود یک سال پس از تولد هم برخی نقاط نرم که ملاج یا فونتانل نامیده می شوند در جمجمه او وجود خواهند داشت.

زردی نوزاد

جنین حالا چاق و فربه شده است. 15 درصد بدن او را چربی تشکیل می دهد که باعث تنظیم دمای بدنش میشود. همچنین بیشتر موهای بدن جنین ناپدید شده اما همچنان لایه نازکی از ماده سفید و چسبناک روی تنش وجود دارد.بر اثر تجزیه سلول های قرمز خونی در بدن جنین ماده ای به نام بیلی روبین تولید می شود که همراه با دیگر مواد زاید از طریق جفت جنین به بدن شما منتقل میشود. پس از به دنیا آمدن نوزاد و قطع کردن بند ناف او مجبور است خودش به دفع این مواد اقدام کند.

در این حالت انباشته شدن مقدار زیادی بیلی روبین تولید شده در بدن کودک باعث ابتلای او به زردی میشود که تا چند روز پس از تولد ادامه خواهد داشت. علائم سنتی زردی عبارتند از زرد شدن اندک پوست و سفیدی چشمها. در این مورد اغلب جای نگرانی نیست و قرار گرفتن در معرض نور به تدریج او را به حالت عادی برمیگرداند. در هفته چهلم فرزندتان صدای شما را بهتر از هر کس دیگری تشخیص می ‍دهد.

سلامت قلب جنین

برای اطمینان از سلامت جنین، صدای قلبش کنترل می شود و اگر هوا به او نرسد، به کمک صدای قلب می توان آن را تشخیص داد. معمولا تعداد ضربان قلب جنین در حدود 120 تا 160 ضربه در دقیقه است. صدای قلب جنین معمولا هر نیم ساعت یک بار کنترل می شود. امکان دارد صدای قلب جنین کمتر و یا بیشتر از حالت طبیعی شود که علت آن کاهش خون رسانی از طریق جفت به جنین است. در این شرایط ماما یا پزشک علت را جستجو می کند و تا بهبود صدای قلب جنین به شما توصیه می کند به پهلوی چپ بخوابید و با ماسک اکسیژن نفس بکشید.

قد جنین: 51.2 سانتی متر

وزن جنین: 3500 گرم

تغذیه در هفته چهلم بارداری

• ویتامین دی با جذب بیشتر کلسیم، موجب استحکام استخوان های شما و کودکتان می شود. مادران شیرده باید حداقل روزانه 3 وعده شیر کم چرب یا بدون چرب یا شیر سویا مصرف کنند تا از میزان دریافت ویتامین دی کافی اطمینان حاصل کنند.
• می توانید برای صبحانه نان سنگک با مربا یا عسل بخورید که انرژی خوبی دارد. نان سبوبس دار انتخاب کنید چون شما را بیشتر سیر نگه میدارد.کره و کره بادام زمینی نخورید. مواد غذایی پر چربی انتخاب نکنید.
• میتوانید در میان وعده از خرما، بیسکوییت و میوه های خشک استفاده کنید.
• برای ناهار میتوانید به ماکارونی ساده فکر کنید. یک بشقاب کوچک ماکارونی ساده چیزی است که الان نیاز دارید چون دارای کربوهیدرات است.برای هضم راحت می توانید از سوپ رقیق استفاده کنید.
• اگر واقعا گرسنه هستید تا زمانی که به بیمارستان برسید سعی کنید مقاومت کنید باید آنقدر باهوش باشید که چیزهای چرب و فیبردار نخورید.

هشدار غذایی!

• در خصوص عواملی که زایمان را دشوار می کنند می توان به خوردن غذاهای شور و نشستن در جاهای خیلی سرد در زمان بارداری اشاره کرد.
• پرخوری در دوران بارداری باعث بزرگ شدن جنین شده و زایمان را سخت میکند.
• بهتر است از خوردن پسته، گوشت و تخم مرغ در روزهای آخر بارداری خودداری کنید.

ورزش در هفته چهلم بارداری

اگر حوصله تان سر رفته و احساس می کنید که محبوس شده اید، به یک پیاده روی آرام در نزدیکی خانه خود بروید تا هم کمی ذهن تان باز شود و هم قدری بدن خود را به تحریک وا دارید. برخی از خانم ها عنوان کرده اند که پیاده روی باعث بروز انقباضات عضلانی می شود. هنوز هیچ کس نمی داند که آیا پیاده روی همچین تاثیری دارد یا نه، اما هر چه باشد ضرری ندارد.

تانما در ادامه ی این مطلب چند توصیه و نکته ی مهم در رابطه با اعمال مذهبی و چکاپ های ضروری هفته چهلم بارداری بیان می کند؛

دستورالعمل های معنوی هفته چهلم بارداری

• برای کاهش درد زایمان پیامبر اسلام فرموده اند : "اگر سوره انشقاق را نوشته و همراه زنی که زایمان برای او سخت است بگردانند و یا این سوره را آن زن بخواند، فرزندش به آسانی و به سرعت به دنیا می آید."
• نشستن در آب مطبوخ جوشانده برگ و دانه تخم شنبلیله است که سبب آسانی زایمان خواهد شد. رازیانه هم در روزهای آخر بارداری برای زایمان آسان مفید است و سبب زیاد شدن شیر مادر می شود.
• بهتراست غذای زن باردار کباب باشد و ادویه نخورد.
• بهتر است زن باردار خرما میل کند.
• برای سلامتی امام زمان علیه السلام گوسفندی راذبح کرده ازآن بخورد.
• در نمازظهر یا عصر سوره والعصر و سوره ذاریات بخواند.
• در روزهای پنجشنبه سوره حج ودر روزجمعه سوره فاطر را تلاوت کند.
• هر روز مقداری راه برود.
• به عکس وآئینه کمترنگاه کند.
• هر روز بر مقداری شیر و خرما سوره دهر بخواند و آن راناشتا بخورد.
• همیشه باوضوباشد مخصوصا هنگام خوردن غذا.
• باگذاشتن نوار قرآن وخواندن قرآن به صورت روزانه میتواند به حافظ قرآن شدن فرزندخودکمک کند.
• خواندن تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها بعدازهرنمازوشب قبل ازخواب.

چکاپ های مهم در هفته سی و نهم بارداری

معاینات معمول

در سه ماهه سوم حاملگی ( هفته 28 تا 42 بارداری ) ویزیت دکتر زنان به این صورت الزامی است . از هفته 28 بارداری تا هفته 36 هر 2 هفته یک بار و سپس هفته ای یک بار تا موعد زایمان. در این معاینات بارداری ، پزشک وزن، فشار خون و ارتفاع رحم را اندازه گیری کرده و در پرونده خانم باردار ثبت می نماید . در ضمن صدای قلب جنین توسط استتوسکوپ یا گوشی داپلر سمع شده و از سلامت جنین اطمینان به عمل می آید . افزایش متوسط وزن خانم حامله در سه ماهه سوم بارداری حدود 5 کیلوگرم می باشد.

سونوگرافی

از حدود هفته 38 بارداری ، پزشک یک معاینه داخلی لگن جهت تعیین پوزیشن جنین و سایز لگن ( به منظور احتمال تنگی لگن ) به عمل می آورد.
با انجام سونوگرافی در سه ماهه سوم بارداری و اندازه گیری وزن جنین از این طریق می توان جنین های دارای " رشد ناکافی داخل رحم " را تشخیص داد و اقدامات درمانی مناسب را به عمل آورد .

آزمون پروفایل بیوفیزیکال

آزمون پروفایل بیوفیزیکال در اواخر بارداری انجام می شود. در این آزمون سلامت کلی جنین و حرکات او مورد بررسی قرار می گیرد. در برخی موارد برای رعایت احتیاط بعد از مشکلاتی در بارداری قبلی یا وجود عوامل خطر نظیر از دست رفتن بارداری های قبلی در نیمه دوم بارداری یا وجود فشار خون بالا، دیابت، عدم رشد جنین در داخل رحم، انجام می شود.

آزمون بدون استرس

آزمون بدون استرس معمولاً در هفته های 38 تا 42 بارداری انجام می شود. این آزمون در شروع سه ماهه سوم نیز ممکن است انجام شود. در این آزمون، جنین در 5 مورد (تون عضلانی، حرکات جنینی، حرکات تنفسی، میزان مایع آمنیوتیک، ضربان قلب) باید نمره کسب کند. به هر کدام از موارد زیر نمره صفر(غیرطبیعی) یا نمره 2 (طبیعی) داده می شود.