علت کوتاه شدن دوره ماهانه چیست | خطرات + روش های درمانی

کوتاه شدن دوره ماهانه زنان به دلایل مختلفی اتفاق می افتد و از آنجا که قاعدگی منظم مساله بسیار مهمی در سلامت زنان است، برای تشخیص و بررسی علل کوتاه شدن دوره ماهانه باید پیگیری های درمانی لازم را انجام داد تا عوارض دیگر این مسأله پیشگیری شود. تانما در این مطلب علاوه بر بیان علل و نشانه های کوتاه شدن قاعدگی، درمان خانگی تنظیم سیکل قاعدگی را مطرح می کند؛

پریود چیست ؟

پریود خونریزی ماهانه از رحم بانوان می باشد. به نامهای دیگری مانند قاعدگی، منس و عادت ماهیانه هم خوانده می شود. خون قاعدگی ترکیبی از خون کامل و بافتهای ریزش کرده رحم می باشد.

مدت زمان طبیعی قاعدگی

یک چرخه قاعدگی طبیعی هر ۲۸ روز یک بار اتفاق می افتد. اما اغلب این چرخه در خانم ها نسبت به یکدیگر متفاوت است. بعضی از خانم ها هر ۲۱ روز پریود می شوند در حالیکه در بعضی دیگر پریودهایی با ۳۵ روز فاصله دارند. وقتی صحبت از پریود می شود، هر زنی سیکل مختص به خود را بیان می کند.

بیشتر خانم ها پریودشان هر ماه حدود سه تا پنج روز طول می کشد. اما خونریزی که فقط دو روز طول بکشد یا هفت روز ادامه داشته باشد نیز طبیعی تلقی می گردد. بنابراین طول خونریزی هم برای هرکس منحصر به فرد است.

قاعدگی نامنظم چیست ؟

بازهی چرخه ی قاعدگی معمولاً بین 21 تا 35 روز است. قاعدگی نامنظم زمانی اتفاق می افتد که قبل یا بعد از بازۀ 21 تا 35 روز پریود شوید یا زمانی که قاعدگی نامنظم بوده و قابل پیش بینی نیست. در واقع زمانی که فرد قاعدگی نامنظم دارد، زمان بین دو قاعدگی او هر ماه متفاوت است. در زیر علل کوتاه شدن پریود را بررسی می کنیم؛

علل کوتاه شدن قاعدگی

1)مسائل مربوط به سن

دوران بلوغ

در دوران بلوغ، سطح هورمون ها در دوره های ماهیانه در حال نوسان هستند. چند سال طول می کشد تا این هورمون ها بتوانند یک برنامه منظم ایجاد کنند. در این دوران هورمون ها نامنظم هستند و این می تواند منجر به کوتاه شدن دوره ماهانه یا طولانی تر آن شود. سایر علائم رایج قاعدگی در دوران بلوغ عبارت اند از:

• دوره های نامنظم
• خونریزی شدید یا کم
• پریود نشدن در یک یا چند دوره
• دو بار پریود شدن در یک ماه

دوران پیش از یائسگی

دوران پیش از یائسگی (Perimenopause) زمانی است که آخرین دوره های پریود در آن اتفاق می افتد. در طول این مدت، تولید هورمون ها کاهش می یابند و دوره ها معمولاً نامنظم می شوند. پریود شما می تواند کوتاه تر یا طولانی تر از معمول باشد. همچنین، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• پریود نشدن در یک یا چند دوره
• خونریزی شدید یا کم
• دوره های نامنظم
• تعداد دوره های کمتر در سال

2)مشکلات مربوط به سبک زندگی

استرس

استرس بر کل بدن ازجمله توانایی شما برای تولید هورمون ها تأثیر منفی می گذارد. هنگامی که سطوح هورمونی شما تحت تأثیر استرس قرار می گیرد، ایجاد بی نظمی در دوره های پریود دور از ذهن نیست این بی نظمی می تواند یک علت کوتاه شدن دوره ماهانه باشد. سایر علائم استرس عبارت اند از:

• پریشانی
• خستگی
• بی خوابی
• کاهش وزن

ورزش بیش ازحد

زمانی که ورزش سنگین انجام می دهید، به راحتی کالری بیشتری از آنچه دریافت می کنید، می سوزانید. اگر این روند هفته ها یا ماه ها ادامه یابد، بدن شما وارد حالت قحطی می شود. بدن شروع به استفاده از تمام سوخت های باقی مانده (کالری) خود برای انجام وظایف حیاتی، مانند نگه داشتن ضربان قلب استفاده می کند و برخی کار های دیگر مانند تولید هورمون های تولید مثل را به تعویق می اندازد. هنگامی که سطح این هورمون ها کاهش می یابد، کوتاه شدن دوره ماهانه یکی از نتایج آن خواهد بود. فعالیت شدید بدنی می تواند پیامدهای منفی دیگری را نیز به همراه داشته باشد که از آن جمله می توان اشاره کرد به:

• نوسانات خلقی
• به آسانی خسته شدن
• آسیب پذیرتر شدن در برابر بیماری ها
• کاهش وزن ناخواسته

تغییر وزن قابل توجه

هرگونه تغییر وزن ناگهانی و زیاد می تواند سطح طبیعی هورمون های بدن را مختل کند. پس از عمل جراحی بای پس معده و یا رژیم غذایی شدید، بسیاری از زنان دوره های قاعدگی نامنظم را تجربه می کنند. چربی بیش ازحد نیز می تواند سطح استروژن را تحت تأثیر قرار دهد، به عبارت دیگر چاقی می تواند بر چرخه قاعدگی اثرگذار باشد.سایر عوارض جانبی تغییرات وزنی شدید عبارت اند از:

• سردرد
• خستگی
• پریود نشدن در یک یا چند ماه

اختلالات خوردن

اختلالات خوردنی مانند کم اشتهایی عصبی که شامل محدودیت های شدید در مصرف کالری هستند، می توانند بر توانایی بدن در تولید هورمون های تولید مثل اثر بگذارند. میزان چربی بسیار پایین بدن نیز می تواند سطوح هورمونی را مختل کند و این اختلال می تواند منجر به قاعدگی نامنظم، کوتاه شدن دوره ماهانه یا پریود نشدن شود. علائم دیگر این اختلالات عبارت اند از:

• لاغری شدید
• عزت نفس پایین
• تحریف تصور فرد از خود و بدنش

3) علت های دارویی کوتاه شدن دوره قاعدگی

کنترل بارداری با روش های هورمونی

روش های پیشگیری از بارداری هورمونی شامل هورمون هایی هستند که مستقیماً تخمک گذاری را تحت تأثیر قرار می دهند. زمانی که برای اولین بار اقدام به پیشگیری از بارداری هورمونی می کنید یا به سراغ روش دیگری می روید، طبیعی است که شاهد برخی تغییرات در چرخه های قاعدگی خود باشید. دوره های پریود شما ممکن است برای ماه کوتاه تر یا نامنظم شوند تا اینکه بدن شما به دارو های جدید عادت کند.سایر عوارض جانبی که معمولاً با دارو، آمپول کنترل بارداری و IUD هورمونی همراه هستند، عبارتنداز:

• گرفتگی در ناحیه شکم
• لکه بینی
• سردرد

سایر داروها

بعضی از دارو های تجویزی دیگر نیز ممکن است با هورمون های بدن تداخل داشته باشند و علت کوتاه شدن دوره ماهانه یا بی نظمی در آن باشند. دارو هایی که ایجاد بی نظمی در دوره های قاعدگی می کنند عبارت اند از:

• تیروئید
• پریشانی
• صرع
• التهاب

4)مسائل پزشکی تأثیرگذار بر دوره پریود

بارداری خارج از رحم

بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می افتد که تخمک بارورشده درجایی خارج از رحم جای می گیرد. حاملگی خارج از رحم اغلب باعث خونریزی واژینال می شود که ممکن است با پریود اشتباه گرفته شود. نشانه های دیگر بارداری خارج از رحم عبارت اند از:

• درد شکم
• سرگیجه
• درد شانه ها

لانه گزینی

لانه گزینی زمانی رخ می دهد که تخم بارورشده در دیواره رحم قرار می گیرد. این اتفاق حدود یک الی دو هفته بعد از تشکیل نطفه رخ می دهد و در بعضی موارد ممکن است باعث خونریزی جزئی واژینال شود که گاهی با یک دوره پریود کوتاه شده اشتباه گرفته می شود. لانه گزینی اغلب قبل از متوقف شدن قاعدگی رخ می دهد.

سقط جنین

سقط جنین اتفاقی است که به پایان بارداری و از دست رفتن بافت جنین منجر می شود. سقط اغلب قبل از اینکه مادر بداند باردار است، اتفاق می افتد و به همین علت ممکن است با پریود اشتباه گرفته شود. یک دوره پریود کوتاه شده می تواند درواقع سقط جنین باشد. سایر علائم سقط جنین عبارتنداز:

• لکه بینی یا خونریزی
• ترشح مایعات یا بافت از واژن
• درد شکمی

بارداری

دوره های قاعدگی هنگام بارداری متوقف می شوند؛ اما در سه ماهه اول بارداری خونریزی سبک یا لکه بینی تجربه می شود. یک چهارم از زنان مقداری خونریزی در بارداری را تجربه می کنند. سایر علائم حاملگی عبارت اند از:

• درد و تورم سینه ها
• حالت تهوع
• استفراغ
• پریود نشدن
• گرایش یا عدم گرایش نسبت به غذا ها یا بو ها

کیست تخمدان

کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع درون تخمدان است. درحالی که این کیست سرطانی نیست، گاهی می تواند ایجاد درد و خونریزی کند و این خونریزی ممکن است با دوره پریود کوتاه اشتباه گرفته شود. بیشتر کیست های تخمدان هیچ علائمی ندارند، اما گاهی اوقات می توانند درد شکمی ایجاد کنند به ویژه اگر بزرگ باشند یا بترکند.

سندروم تخمدان پلی کیستیک

سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) گاهی باعث ترشح بیش ازحد طبیعی هورمون های مردانه می شود. عدم تعادل هورمونی اغلب باعث بی نظمی در دوره های قاعدگی، پریود نشدن یا کوتاه شدن دوره پریود شود. سایر علائم PCOS عبارت اند از:

• افزایش مو های زائد در صورت
• آکنه
• صدای بم تر
• مشکل در بارداری

اختلالات تیروئید

اختلال در کارکرد تیروئید باعث تولید بیشتر یا کمتر از حد طبیعی هورمون تیروئید می شود. بیماری تیروئید در حدود یک هشتم از زنان مشاهده می شود. هورمون تیروئید نقش مهمی در چرخه قاعدگی ایفا می کند و می تواند منجر به بی نظمی در دوره های قاعدگی و کوتاه شدن آن ها شود. علائم اختلال تیروئید، بسته به نوع اختلالی که دارید متفاوت است، اما بروز علائم زیر محتمل تر است:

• کاهش یا افزایش وزن
• خواب آلودگی یا بی خوابی
• افزایش یا کاهش سرعت ضربان قلب
• پریود سبک تر یا سنگین تر

عوامل خطر کوتاه شدن قاعدگی

سندروم آشرمن

سندروم آشرمن یا چسبندگی دهانه رحم یک بیماری نادر است که در آن یک بافت زخم در درون رحم رشد می کند. این اتفاق اغلب بعد از یک عمل جراحی رخ می دهد. بافت زخمی رحم می تواند جریان پریود را متوقف کند و باعث پریود نشدن یا بی نظمی در دوره ها شود. سایر علائم عبارت اند از:

• اختلال در بارداری
• سقط جنین
• گرفتگی شکم بدون خونریزی

تنگی دهانه رحم

تنگی غیرطبیعی دهانه رحم یک از بیماری های نادر رحم است. این عارضه معمولاً بعد از جراحی رخ می دهد. زمانی که دهانه رحم تنگ می شود، جریان قاعدگی متوقف یا مختل می گردد. این ممکن است باعث پریود نشدن در یک یا چند دوره و دل درد شود.

سندرم شیهان

یک اختلال و پیچیدگی در زمان زایمان است و در صورتی رخ می دهد که یک زن مقدار زیادی خون از دست بدهد یا با افت شدید فشارخون در طول یا پس از زایمان مواجه شود. این اتفاق در کشور های پیشرفته بسیار نادر است چراکه امکانات کافی در دسترس هستند. سندروم شیهان، در تولید هورمون های هیپوفیز اختلال ایجاد می کند. سطوح پایین این هورمون منجر به پریود های نامنظم می شود. سایر علائم این سندرم عبارت اند از:

• مشکل در شیردهی
• عدم رشد مو های ناحیه تناسلی
• فشارخون پایین
• افزایش وزن
• خستگی

راهکارهای داشتن قاعدگی منظم و بهداشت قاعدگی

الف) کاهش استرس

مراقبه

• یک مکان آرام برای نشستن پیدا کنید.
• راست بنشینید، بازوهای خود را شل کرده و دست های خود را روی زانوهایتان بگذارید.
• نفس عمیق بکشید.
• روی صدای نفس خود تمرکز کنید.
• به صداهای اطراف خود گوش کنید.
• به افکارتان توجه کرده و سپس آنها را رها کنید.
• در روزهای اول چند دقیقه در روز مراقبه کنید و هر روز یک دقیقه به آن اضافه کنید.

یوگا

یوگا نوعی مراقبه جسمی است که مردم می توانند در خانه انجام دهند. بسیاری از مردم در سراسر جهان روزانه این ورزش باستانی را انجام می دهند تا وضعیت سلامت خود را بهتر کنند.

تمرین یوگا می تواند روشی مؤثر برای منظم کردن قاعدگی باشد. تحقیقات نشان می شود که انجام روزانۀ یوگا به متعادل کردن هورمون های مرتبط با پریودی نامنظم، کمک می کند.

ب) افزایش یا کاهش وزن

تغییر در وزن فرد می تواند بر چرخۀ قاعدگی او تأثیرگذار باشد. داشتن وزن کم ممکن است منجر به نامنظم شدن پریود فرد شده یا حتی آن را متوقف کند. بدن برای تولید هورمون های قاعدگی نیاز به مقداری چربی دارد، بنابراین در این حالت، افزایش وزن می تواند به منظم شدن عادت ماهیانه کمک کند.

به همین ترتیب، چاق بودن یا اضافه وزن نیز ممکن است باعث پریود نامنظم شود. کاهش وزن در این افراد موجب منظم تر شدن قاعدگی های آنها می شود. حفظ تناسب اندام برای سلامت تولید مثل انسان ضروری است. داشتن یک رژیم غذایی سالم با کالری کنترل شده و ورزش منظم می تواند به مدیریت وزن فرد کمک کند.

ج) ورزش کردن متعادل

اگرچه ورزش منظم برای سلامتی انسان مفید است، اما انجام بیش از حد آن ممکن است چرخه قاعدگی را نامنظم کند. ورزش کردن برای سلامت جسمی و روانی انسان بسیار حیاتی است. تحقیقات نشان می دهد که انجام منظم ورزش هوازی می تواند دردهای قاعدگی را کمتر کند.

می توانید سایر تاثیرات ورزش در دوره قاعدگی را در مقاله مزایای ورزش کردن در دوران قاعدگی مطالعه کنید. همچنین ورزش کردن، روش مؤثری برای حفظ تناسب اندام است. از آنجا که اضافه وزن می تواند باعث پریود نامنظم شود، کاهش وزن می تواند قاعدگی های فرد را منظم تر کند.

با این حال در تعادل بین ورزش کردن و قاعدگی مهم است. ورزش بیش از حد ممکن است قاعدگی را مختل کند، حتی می تواند باعث قطع شدن قاعدگی شود. توصیه می شود که یک فرد بالغ حداقل 2.5 تا 5 ساعت ورزش با سختی متوسط یا نصف این مقدار ورزش سنگین در هفته انجام دهد.

د) مصرف ویتامین D

یک آزمایش بالینی نشان داد که استفاده از مکمل های ویتامین D و کلسیم در کنار داروی متفورمین می تواند به منظم کردن سیکل عادت ماهیانه در فرد مبتلا به تنبلی تخمدان کمک کند. بنابراین می توان مصرف ویتامین D را یک درمان تنبلی تخمدان بدون دارو دانست. به روش های زیر می توانید ویتامین D مورد نیازتان را دریافت کنید:

• نور خورشید باعث تولید ویتامین D در بدن انسان می شود. بنابراین برای افزایش ویتامین D، باید در روز مدتی را در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
• ماهی های چرب مانند ماهی سالمون و ماهی تُن مصرف کنید.
• برخی از تولیدکنندگان مواد غذایی، ویتامین D را به شیر و غلات صبحانه اضافه می کنند. این نوع محصولات را مصرف کنید.
• از مکمل ها استفاده کنید.

ه) درمان تنظیم سیکل قاعدگی با تغذیه

سرکه سیب

تحقیقات اولیه نشان می دهد که نوشیدن سرکه سیب می تواند تخمک گذاری را در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان تنظیم کند. با این حال دانشمندان برای اثبات این مزیت، نیاز به مطالعه بیشتری دارند. تحقیق گفته شده تنها 7 شرکت کننده داشته که برای نتیجه گیری کلی بسیار کم است.

آناناس

برخی از دلایل قاعدگی نامنظم عفونت ها و التهاب ها هستند. آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است که می تواند التهاب را کم کند. بعضی افراد معتقدند که خوردن آناناس به تنظیم قاعدگی شان کمک می کند. ولی تحقیقات علمی هیچگونه ارتباطی بین این دو پیدا نکرده اند. محققان به مطالعات بیشتری نیاز دارند تا اثبات کنند که آناناس به بهبود قاعدگی نامنظم کمک می کند یا نه. توجه کنید که آب آناناس مانند سایر آب میوه ها قند زیادی دارد و انتخاب مناسبی برای افراد مبتلا به دیابت نیست.

زردچوبه

زردچوبه یک درمان خانگی محبوب برای طیف وسیعی از بیماری ها از جمله قاعدگی نامنظم است. با این حال، تأثیر آن در تنظیم قاعدگی تأیید نشده است. مزیت اصلی زردچوبه که محققان آن را تأیید می کنند کاهش التهاب است. تحقیقات نشان می دهد که کورکومین، یک ماده¬ فعال در زردچوبه، اثرات ضد التهابی دارد.